เปิดข้อมูลไวรัสตับอักเสบบี และ ซี อันตรายแค่ไหน กลุ่มเกิดก่อนปี 2535 ต้องระวัง แนะตรวจหาภูมิและฉีดวัคซีนป้องกันฯ

สธ.ร่วม มท. ผนึกกำลังกำจัดโรคไวรัสตับอักเสบบี และซี ชี้เป็นปัญหาคุกคามทำผู้ป่วยเกิดภาวะตับอักเสบ และมะเร็งตับในอนาคต ด้านกรมควบคุมโรคเผยคนเกิดก่อน พ.ศ.2535 ตรวจภูมิคุ้มกันเพื่อหาโรคและฉีดวัคซีนป้องกัน ชี้พฤติกรรมเสี่ยงอะไรบ้างน่ากังวล เร่งร่วมมือ อปท. คัดกรองกลุ่มเสี่ยงเข้าสู่การรักษา นำร่องแล้ว 44 พื้นที่ใน 20 จังหวัด

เมื่อวันที่ 20 เม.ย. 2565 ที่กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) นายอนุทิน ชาญวีรกูล รองนายกรัฐมนตรีและ รัฐมนตรรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข เป็นประธานพิธีลงนามบันทึกข้อตกลงว่าด้วยความร่วมมือในการกำจัดโรคไวรัสตับอักเสบ ระหว่าง นพ.เกียรติภูมิ วงศ์รจิต ปลัดสธ. กับนายชัยวัฒน์ ชื่นโกสุม รองปลัดกระทรวงมหาดไทย (มท.) โดยนายอนุทิน กล่าวว่า โรคตับอักเสบเป็นภัยคุกคามสุขภาพประชาชน มีโอกาสเสียชีวิตสูง ความร่วมมือครั้งนี้ มท.จะช่วยในการค้นหา คัดกรอง กลุ่มเสี่ยงและส่งเข้าระบบการรักษาในสถานพยาบาลเพื่อดูแลต่อไป  

นพ.โอภาส การย์กวินพงศ์ อธิบดีกรมควบคุมโรค กล่าวว่า ไวรัสตับอักเสบบี ไวรัสตับอักเสบซี เป็นปัญหาคุกคามทำให้ผู้ติดเชื้อมีปัญหาตับอักเสบเรื้อรัง ตับแข็ง ตับวาย และกลายเป็นมะเร็งตับ  ซึ่งปัจจุบันพบว่ามีผู้ติดเชื้อตับอักเสบบีในประเทศไทยราว ๆ 2.2 ล้านคน ตับอักเสบซีประมาณ 3-8 แสนคน ดังนั้นจึงร่วมมือกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเพื่อคัดกรองกลุ่มเสี่ยงเข้าสู่การรักษาอย่างทันท่วงที ซึ่งที่ผ่านมามีการทำโครงการนำร่อง 44 พื้นที่ 20 จังหวัดได้ผลดี  การลงนามครั้งนี้ก็จะขยายการดำเนินการไปทั่วประเทศเพื่อบรรจุเป้าหมายลดการป่วยจากไวรัสตับอักเสบบีต่ำกว่า 95 เปอร์เซ็นต์ จากตับอักเสบซีน้อยกว่า 80 เปอร์เซ็นต์ และลดโรคที่เกี่ยวข้องกับไวรัสทั้ง 2 ตัว น้อยกว่า 65 เปอร์เซ็นต์ 

นายชัยวัฒน์ กล่าวว่า ขณะนี้กระทรวงมหาดไทยกำลังเร่งดำเนินการแก้ปัญหาความยากจนของคนไทย ซึ่งจากการประชุมหารือกันพบว่าการที่ประชาชนมีเชื้อไวรัสตับอักเสบนั้นจะทำให้เป็นโรคตับแข็ง และพัฒนาเป็นโรคมะเร็งตับ ซึ่งการมีปัญหาสุขภาพเช่นนี้ โดยเฉพาะกับคนที่เป็นเสาหลักของครอบครัว ทำมาหากินไม่ได้ ก็จะมีปัญหาความยากจนตามมา ดังนั้น การลงนามความร่วมมือครั้งนี้ จึงเป็นโอกาสอันดีที่จะช่วยเป็นส่วนหนึ่งในการแก้ปัญหาความยากจนของประชาชนได้

พญ.ชีวนันท์ เลิศพิริยสุวัฒน์  ผู้อำนวยการกองโรคเอดส์ และโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ กรมควบคุมโรค  กล่าวว่า สิ่งสำคัญในการลดผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบบี และไวรัสตับอักเสบซี คือ ต้องคัดกรองและรักษาให้เร็ว โดยการคัดกรองกลุ่มเสี่ยงเป็นกลุ่มคนที่เกิดก่อนปีพ.ศ.2535  เนื่องจากคนเกิดหลังพ.ศ.2535 จะได้รับวัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบบีในชุดสิทธิประโยชน์ของเด็กอยู่แล้ว ดังนั้น ในกลุ่มที่เกิดก่อนปี 2535 จึงควรไปตรวจภูมิคุ้มกันต่อเชื้อ และสามารถฉีดวัคซีนป้องกันได้ ทั้งนี้ โรคดังกล่าวยังสามารถติดได้จากการมีเพศสัมพันธ์ อย่างสามีภรรยา หากคนใดคนหนึ่งมีเชื้อจะถ่ายทอดต่อกัน และยังถ่ายทอดไปลูกได้ แต่ปัจจุบันมีวัคซีนให้เด็กแล้ว

“กลุ่มผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบบีปัจจุบันมี 2.2 ล้านคน ซึ่งยังไม่มียารักษา แต่มียาช่วยไม่ให้ตับถูกทำลาย ซึ่งทางที่ดีที่สุดเราต้องคัดกรองให้เร็ว และหากกลุ่มไหนฉีดวัคซีนได้ต้องรีบฉีดวัคซีนป้องกัน” พญ.ชีวนันท์ กล่าว

พญ.ชีวนันท์ กล่าวอีกว่า ส่วนไวรัสตับตับอักเสบซีมีประมาณ 3 แสน -7 แสนคน ตัวเลขไม่ชัดเจน  โดยกลุ่มนี้มียารักษาหายขาดได้ กิน 12 สัปดาห์ ซึ่งต้องตรวจคัดกรองให้เร็วเช่นกัน  ซึ่งอาการของไวรัสตับอักเสบบีและซีจะเหมือนกัน คือ อาการเฉียบพลัน อ่อนเพลีย คลื่นไส้ อาเจียน ท้องอืด และหากกรณีตับถูกทำลายมากๆ จะมีภาวะตัวเหลือง ตาเหลือง ท้องมาน ท้องโต

พญ.ชีวนันท์ เลิศพิริยสุวัฒน์

“กลุ่มผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบบีในไทยเฉลี่ยพบ 4-5%  โดย 90% หายขาดได้ แต่มี 10% เป็นเรื้อรัง และในระยะยาว 20-30 ปี พบ 10% อาจลุกลามตับแข็ง หรือมะเร็งตับ ซึ่งสวนทางกลับผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบซีในไทยพบเฉลี่ย 0.9%  โดยไวรัสตับอักเสบซี 90% ไม่หายขาด และ 10% หายได้  อย่างไรก็ตาม ในกลุ่มไวรัสตับอักเสบซีมักพบมากในบางพื้นที่ อย่างภาคตะวันออกเฉียงเหนือพบมาก และยังพบในกลุ่มสักยันต์สมัยก่อน หมอตำแย เพราะติดต่อผ่านเลือด การมีเพศสัมพันธ์ โดยเฉพาะชายรักชาย ดังนั้น ขอเน้นย้ำผู้มีพฤติกรรมเสี่ยง หรือคนเกิดก่อนปี 2535 ขอให้ไปตรวจภูมิคุ้มกัน ซึ่งสามารถไปตรวจได้ในรพ.ทุกแห่ง แต่ต้องเสียค่าใช้จ่ายเอง” พญ.ชีวนันท์ กล่าว