พบผู้ป่วย! เล่นโซเชียลกระตุ้นโรคจิตแฝง เห็นภาพหลอน มีคนกระซิบ

หมอโรคระบบประสาทและสมอง พบเคส! ผู้ป่วยเล่นโซเชียล ดูคลิป กระตุ้นโรคจิตแฝง กระตุ้นโรคจิตแฝง เห็นภาพหลอนและมีคนกระซิบ เตือนดูแลลูกหลาน-ผู้สูงอายุ หากพบเล่นแล้วมีสับสนระหว่างโซเชียลกับความจริง ให้พาไปพบจิตแพทย์

เมื่อวันที่ 6 พ.ย. 66 เฟซบุ๊กเพจสาระสมองกับ อจ.หมอสุรัตน์ โดย ผศ.นพ.สุรัตน์ ตันประเวช หัวหน้าหน่วยประสาทวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ซึ่งเป็นแพทย์ผู้เชี่ยวชาญโรคระบบประสาทและสมอง โพสต์ถึงกรณีเจอเคสเล่นโซเชียล ดูคลิป กระตุ้นโรคจิตแฝงกระตุ้น โรคจิตแฝง ว่า เจอคนไข้ผู้หญิงอายุ ราว 40 ปี เล่นโซเชียล ดูคลิป ติดงอมแงม ต่อมาเห็นภาพหลอน โดยผู้ป่วยเล่นโซเชียล ดูคลิป กระตุ้นโรคจิตแฝง มา 4 เดือน โพสต์ทุกวัน ดูวิดีโอวน ๆ ไปมา 

"มันสนุก รู้ใจ หัวเราะไป หลุดโลกความจริง เค้าว่างั้น จนผลิตคอนเท้นเอง วิ่งตาม Like Share คือมีคน กด Like Share Comment มีความสุข โดปามีนหลั่ง คนไข้คนนี้ 5 วันมานี่ มีคนกระซิบให้ทำ video อย่างนั้น อย่างนี้ บอกเทคนิค เริ่มหลอนเห็นคนคุยด้วยไปนั่น  เค้ามาแล้ว  มากระซิบด้วย เห็นไหม มีผู้ชาย ใส่ชุดดำมาตาม จนญาติเอามาส่ง รพ. เรื่องแบบนี้ ไม่ใช่เรื่องที่ไม่เคยเจอ เพราะเดือนก่อนก็เจอ ป้าคนนึง นั่งเล่นวนไป โลกหลุดไปอยู่ในโซเชียล วนหาทางออกไม่เจอ พอมาในชีวิตจริง ก็มีชีวิตหลอน หลุดออกมาอยู่ด้วย มีคนบอกให้ทำนั่นนี่"

คนที่มีโรคจิตแฝง หรือ ภาวะทางอารมณ์ไม่มั่นคง คนเป็นจิตเภท Schizophrenia นี่บางทีแยกโลกจริง โลกไม่จริงไม่ออก และมักเสพคอนเทนต์ หลุดจากความจริง Tammy Qiu จาก Stanford University Human-Centered Artificial Intelligence ได้กล่าวถึงความเห็นของนักจิตวิทยาที่มีต่อ Social Media ที่มีอัลกอริทึมสำหรับ Feed ให้คนติดหนึบว่า 

“การออกแบบ Video หรือ Content และการไถ ฟีด แบบไม่สิ้นสุด แบบนี้ เป็นออกแบบ แบบเหยื่อล่อสมอง หรือ ที่เรียกว่า Hook นั่นเอง โดยการออกแบบหวังเอาชนะการยับยั้งชั่งใจในสมอง โดยการกระตุ้นให้สมองหลั่งสารโดปามีน (Dopamine) ซึ่งเหมือนการเสพติดยาเสพติด” 

และเราก็ทราบว่า เจ้า Dopamine นี้แหละ ที่ทำให้เกิดโรคจิตได้ด้วย คือมันแชร์จุดกำเนิดเดียวกัน ยาต้านโรคจิตจึงใช้ยาที่ต้านสาร Dopamine ไง เช่น Haloperidolในปี 2021 นักวิจัย Ghosh และคณะ ตีพิมพ์ ในวารสาร International Journal of Recent Scientific Research ก็รายงานคนไข้ที่ติด Video แล้วก็เกิดอาการหลอน โรคจิตกำเริบแบบนี้เหมือนกัน บางคนหลอนมีคนสั่ง ส่วนตัวคิดว่า เหตุที่ทำให้หลอน ๆ จาก Video Platform แบบนี้ เป็นได้หลายประการ

1. การเล่นจนติดนาน ๆ กระตุ้น Dopamine สูงขึ้น นั่นก็เป็นสาเหตุของจิตหลอน
2. ส่วนใหญ่คนปกติทั่วไป ไม่น่าจะเป็นอะไร แต่ใครเป็น Trait คือโรคจิตแฝงที่รอการกระตุ้น ก็อาจแสดงอาการได้ง่ายขึ้น 
3. Video ที่มีลักษณะหลอน ๆ มีเยอะ ทั้งที่แบบสาวจีนร้องเต้น ภาษาอะไรก็ไม่รู้ วนไป วนมา นี่ก็หลอน คนทำเสียงดัง ๆ กรี๊ด ๆ ก็มี นี่ก็หลอน ที่ทำแบบ Live แล้วเจอกับคนที่ทำท่าแปลก ๆ พูดจาเหมือนหุ่นยนต์ แถมทำแบบนี้วนซ้ำ ๆ ที่เรียกว่า NPC Live หรือการแสดงเป็นบอท (Bot) อันนี้ อาจารย์ว่า คนโรคจิต อาจดูหลอน ๆ ก็ได้ 
4. อัลกอริทึม ที่มันจะฟีด แต่เรื่องที่เราดู จะทำให้คนที่ชอบดูอะไรแปลก ๆ หลอน ๆ ได้รับฟีดอยู่นั่น ไม่หลุดไปสักที อยู่ในโลกที่หลุดจากความจริง 
5. ในทางกลับกัน คนที่เป็นโรคจิตเวช บางทีก็ไม่กล้าหรือไม่อยากออกไปสังคม ก็ใช้ Social Media อื่น ๆ นี่แหละเป็นช่องทาง 

อาจารย์แนะนำว่า ดูแลบุตรหลาน หรือคุณแม่ที่แก่เฒ่าหน่อยว่า เล่นมากไปไหม เล่นแล้วมีสับสนใน Social Media กับความจริงไหม หรือดูแล้วหลอนไหม หากมี ก็ชวนกันไปเจอจิตแพทย์ 

ที่มา : สาระสมองกับ อจ.หมอสุรัตน์

*สามารถกดติดตาม และแชร์ข่าวสำนักข่าว Hfocus ที่ https://www.facebook.com/Hfocus.org