คริส เฮมส์เวิร์ธ นักแสดงชื่อดังจากภาพยนตร์เรื่อง Thor ลงทุนอดอาหาร 5 วันเพื่อให้ดูเด็กขึ้นก่อนรับบทในซีรีส์เรื่อง Limitless ซึ่งเขาจะออกสำรวจถึงวิธีการใช้ชีวิตที่ดีและยืนยาวขึ้นด้วยการท้าทายความสามารถทางร่างกายของมนุษย์
โดยความท้าทายสุดๆ นั้นตั้งอยู่บนพื้นฐานของทฤษฎีทางวิทยาศาสตร์ที่ว่า การอดอาหารหยุดยั้งการแพร่กระจายของ การหลั่งสารพิษจากเซลล์ที่เรียกว่า ‘ซอมบี้เซลล์’ ซึ่งเร่งกระบวนการแก่ชรา
แต่...วิธีนี้มันได้ผลจริงหรือ?
ซอมบี้เซลล์คือ เซลล์ที่เสียหายที่ผ่านกระบวนการชราภาพ หรือเสื่อมลง และไม่มีประโยชน์แล้ว ทว่าแทนที่มันจะตายไป เซลล์เหล่านี้กลับหลั่งโปรตีนและโมเลกุลเกี่ยวกับการอักเสบที่ทำให้เซลล์ที่ยังสุขภาพดีอยู่ติดเชื้อแล้วเสื่อมเหมือนกับตัวมันเอง ซึ่งกระบวนการนี้ทำเร่งความชราภาพ
การศึกษาเมื่อปี 2011 ที่เผยแพร่ในวารสารทางการแพทย์ Nature ของอังกฤษพบว่า การกำจัดเซลล์ที่เสื่อมสภาพเหล่านี้ช่วยชะลอความแก่
การทดลองในหนูหลังการค้นพบดังกล่าวยืนยันว่าเซลล์ที่เสื่อมสภาพจะสะสมอยู่ในอวัยวะที่แก่ตัวลง และการกำจัดเซลล์เหล่านี้สามารถบรรเทาหรือแม้แต่ป้องกันโรคบางอย่างได้
การกำจัดเซลล์เหล่านี้ในหนูแสดงให้เห็นว่าการทำหน้าที่ของไตและความแข็งแรงของหนูดีขึ้น รวมทั้งยังมีการซ่อมแซมกระดูกอ่อนที่ได้รับความเสียหายและอายุยืนขึ้น การอดอาหารเป็นวิธีหนึ่งที่เป็นไปได้ในการหยุดยั้งไม่ให้ซอมบี้เซลล์ปล่อยโมเลกุลที่เป็นอันตรายเหล่านี้
กลูโคสที่หนูได้รับจากอาหารเป็นแหล่งพลังงานให้กับเซลล์นับล้านล้านเซลล์ในร่างกาย รวมทั้งซอมบี้เซลล์ การตัดลดปริมาณกลูโคสไปยังเซลล์ที่ได้รับความเสียหายสามารถป้องกันไม่ให้เซลล์เหล่านี้หลั่งโปรตีนและโมเลกุลที่เป็นอันตราย ซึ่งส่งผลให้ชะลอกระบวนการแก่ชรา และยังกำจัดโรคบางชนิด อาทิ มะเร็ง สมองเสื่อม ข้อต่ออักเสบด้วย
ทว่าปัจจุบันมีการวิจัยเฉพาะในหนูเท่านั้น ดังนั้นผลกระทบของการอดอาหารต่อความชราของมนุษย์จึงยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด
คอลิน เซลแมน ศาสตราจารย์จากมหาวิทยาลัยกลาฃสโกว์ของสกอตแลนด์เผยว่า “เราทราบว่าหากเราให้อาหารสัตว์ส่วนใหญ่น้อยลงกว่าที่มันกินตามปกติ มันจะอายุยืนขึ้นมากๆ แรงขับเคลื่อนในการวิจัยรูปแบบนี้คือทำให้สัตว์สุขภาพดีขึ้นและอายุยืนขึ้น เพราะเราทราบว่ายุคือปัจจัยเสี่ยงหลักสำหรับโรคต่างๆ”
แต่การอดอาหารโดยสิ้นเชิง 5 วันอาจไม่ใช่วิธีที่ดีที่สุดเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดี การวิจัยในหนูพบว่า การลดอาหารที่มันกิน หรือให้อาหารภายในเวลาจำกัดก็มีประโยชน์
เซลแมนเผยว่า “มีการวิจัยค่อนข้างมากที่ให้อาหารหนูทุกๆ 2 วัน หรือจำกัดการเข้าถึงอาหารในช่วง 24 ชั่วโมง และมีหลักฐานจากงานวิจัยบางชิ้นระบุว่า หากคุณทานอาหารในปริมาณที่ทานตามปกติ แต่บีบให้สั้นลงภายในวันนั้นๆ ก็มีประโยชน์เช่นกัน”
ทว่าผลต่อมนุษย์ และการวิจัยที่ตรวจสอบความสัมพันธ์ระหว่างการอดอาหารและหยุดการแพร่กระจายของความแก่นั้นยังอยู่ในช่วงเริ่มต้นเท่านั้น
เซลแมนเผยว่า “ในภาพรวมคุณสามารถทำนายจากหลักฐานว่าการลดปริมาณอาหารมีประโยชน์ต่อสุขภาพ แต่การจะบอกให้แน่นอนว่ามันเกิดขึ้นได้อย่างไร และมันเกี่ยวข้องกับการกำจัดซอมบี้เซลล์เหล่านี้หรือไม่นั้นก็ยากที่จะบอก เพราะการอดอาหารส่งผลหลายอย่าง”
อย่างไรก็ดี แม้จะถูกเรียกว่าซอมบี้เซลล์ แต่เซลล์ที่เสื่อมสภาพนี้ก็ยังมีบทบาทที่ดีในร่างกายคือ กระบวนการแก่ชราหยุดยั้งการแพ่กระจายของเซลล์กลายพันธุ์ที่ตายแล้ว
อิลาเรีย เบลลาทูโอโน ผู้อำนวยการ Healthy Lifespan Institute ของมหาวิทยาลัยเชฟฟิลด์ในสหราชอาณาจักรเผยว่า “การแก่ชราก็มีประโยชน์ และเป็นกลไกช่วยป้องกันการเกิดมะเร็ง หากเซลล์มีความเสียหายมาก และมีโอกาสที่ความเสียหายนั้นอาจกลายเป็นการกลายพันธุ์ที่หลบเลี่ยงและแพร่กระจายออกไป เซลล์จะเสื่อมสภาพและหยุดการบางตัว”
การวิจัยของมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนียในซานฟรานซิสโกของสหรัฐก็พบว่า เซลล์ที่เสื่อมแล้วช่วยรักษาเนื้อเยื่อที่ได้รับความเสียหาย ผลการวิจัยซึ่งตีพิมพ์ในวารสาร Science ระบุว่า ซอมบี้เซลล์บางเซลล์ฝังตัวในเนื้อเยื่อที่อายุน้อยและส่งเสริมการซ่อมแซมเนื้อเยื่อจากความเสียหาย และยังพบว่าเซลล์แก่ชรามีอยู่ในเนื้อเยื่อที่อายุน้อยและสุขภาพดีตั้งแต่เกิด
สำหรับการอดอาหารนั้น ประเด็นเรื่องว่าควรตัดลดอาหารอะไรบ้าง หรือต้องอดนานเท่าไรยังเป็นเรื่องที่ยังถกเถียงกันอยู่
งานวิจัยอีกชิ้นหนึ่งที่ตีพิมพ์ในวารสาร Journal of Allergy and Clinical Immunology พบว่า การจำกัดอาหารนรูปแบบแตกต่างกัน รวมทั้ง การดื่มแต่น้ำ 48 ชั่วโมงในการอดอาหาร 1 ครั้ง หรือการทานโปตีนน้อย น้ำตาลน้อย ไขมันสูง แคลอรีต่ำเป็นเวลา 2-5 วันสลับกับการทานอาหารตามปกติ มีแนวโน้มจะชะลอภาวะภูมิคุ้มกันเสื่อมถอย (immunosenescence) ในหนู
อีกงานวิจัยหนึ่งที่ตีพิมพ์ในวารสารวิทยาศาสตร์ Nature Aging พบว่า การอดอาหารเป็นช่วงๆ เป็นเวลา 12-48 ชั่วโมงในทุกๆ 1-7 วัน และการอดอาหาร 2-7 วัน 1ครั้งต่อเดือนหรืน้อยกว่านั้น ช่วยป้องกันและรักษาโรคได้
ขณะนี้นักวิทยาศาสตร์พยายามพัฒนายาที่สามารถให้ประสิทธิภาพแบบเดียวกับการจำกัดอาหาร
เซลแมนเผยว่า “ถ้าคุณคิดถึงการแทรกแซงเพื่อปรับให้สุขภาพดีขึ้นอย่างการลดอาหารและออกกำลังกายมากขึ้น มันไม่ใช่เรื่องง่ายๆ ในการกระตุ้นตัวเองให้ลุกขึ้นมาทำ แต่ถ้าคุณสามารถใช้ยาบางอย่างที่เลียนแบบผลดีในขณะที่ยังสามารถทานเค้กได้ตามต้องการ นั่นน่าจะเป็นสิ่งที่ผู้คนต้องการ”
อย่างไรก็ดี แม้ว่ายาหรือการอดอาหารอาจเป็นกุญแจสำคัญในการมีอายุยืน แต่ก็มีวิธีที่พิสูจน์แล้วว่าได้ผล นั่นคือ การกินอาหารดี ออกกำลังกายสม่ำเสมอ นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอในทุกๆ คืน และเลี่ยงความเครียด
ภาพจาก wikipedia
- 1343 views
