หนุนเภสัชกรร่วมทีมหมอครอบครัว แก้ปัญหาใช้ยาไม่เหมาะสม

เภสัชกรทั่วประเทศ ร่วมถอดบทเรียนงานเภสัชกรรมปฐมภูมิ ต่อเนื่องปีที่ 2 พร้อมมอบรางวัลผลงานวิชาการดีเด่น มุ่งแลกเปลี่ยนความรู้และประสบการณ์งานเภสัชกรรมปฐมภูมิ พัฒนาบทบาทร่วมเป็นทีมหมอครอบครัวดูแลประชาชน รองรับสังคมสูงอายุ ขณะที่ สปสช.หนุนงานเภสัชกรรมปฐมภูมิ คุ้มครองสุขภาพประชาชนจากปัญหาใช้ยาไม่เหมาะสม

นพ.ชูชัย ศรชำนิ

นพ.ชูชัย ศรชำนิ ผู้ช่วยเลขาธิการสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) กล่าวว่า ยุทธศาสตร์การพัฒนาระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า ปี 2555-2559 บริการปฐมภูมิเป็นยุทธศาสตร์สำคัญลำดับที่ 3 กำหนดให้ สปสช.สร้างความเข้มแข็งของระบบบริการ โดยเฉพาะระบบบริการปฐมภูมิที่เหมาะสมทุกมิติ สอดคล้องบริทบพื้นที่ เน้นบริการปฐมภูมิที่จำเป็นอย่างทั่วถึง เป็นธรรม และมีคุณภาพมาตรฐานแก่ประชาชนที่ลงทะเบียนหน่วยบริการปฐมภูมิแบบใกล้บ้านใกล้ใจเสมือนหมอครอบครัว สอดคล้องกับนโยบายการปฏิรูประบบบริการของกระทรวงสาธารณสุข  

ทั้งนี้ในงานระดับปฐมภูมิมองว่าเภสัชกรเป็นวิชาชีพที่ร่วมมีบทบาทดูแลประชาชนได้ ซึ่งจากรายงานปัญหาคุ้มครองผู้บริโภคด้านยาและการใช้ยาในระดับบุคคล ครอบครัว และชุมชน พบปัญหาการใช้ยาค่อนข้างมาก ส่งผลต่อการรักษาและสุขภาพของประชาชน อาทิ การใช้ยาเองตั้งแต่ 1 ขนานจนถึง 13 ขนาน การใช้ยาไม่ถูกต้องตามใบสั่งแพทย์ ได้รับยาจำนวนที่สูงหรือต่ำไป รวมถึงผลข้างเคียงจากการใช้ยา ปัญหายาเหลือใช้ ยาเสื่อมสภาพ และยาหมดอายุ เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีปัญหาการใช้ยาในระดับชุมชน เช่น การใช้ยาตามโฆษณาวิทยุ โดยเฉพาะในกลุ่มผู้สูงอายุ การใช้ยาชุด การใช้ยาที่ได้รับจากหน่วยบริการหลายแห่ง ทั้งหมดนี้อาจะทำให้เกิดปัญหารุนแรง อย่างการดื้อยา และเสียชีวิตได้  

จากปัญหาการใช้ยาที่เกิดขึ้นนี้ ที่ผ่านมาจึงมีเภสัชกรซึ่งมุ่งทำงานเภสัชกรรม ซึ่งเป็นงานระดับปฐมภูมิ ได้ร่วมทำงานกับทีมสุขภาพในการพื้นที่ลงไปดูแลประชาชน พบว่าสามารถช่วยลดปัญหาการใช้ยาไม่เหมาะสมลงได้ ทำให้ผู้ป่วยมีทัศนคติที่ดีและตระหนักถึงการใช้ยาถูกต้องและเหมาะสม และมีการปฏิบัติตัวที่ดีตามมา นำมาสู่การสร้างความเข้มแข็งด้านยาในชุมชน ลดความเจ็บป่วย มีการใช้ยาที่ถูกต้อง ดังนั้นจึงมองว่างานสุขภาพระดับปฐมภูมิจากนี้ เภสัชกรจะร่วมมีบทบาทมากขึ้น จึงต้องผลักดันและสนับสนุนการทำงานของเภสัชกรเพิ่มเติม   

ด้าน ภก.คณิตศักดิ์ จันทราพิพัฒน์ ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนระบบบริการยาและเวชภัณฑ์ สปสช. กล่าวว่า เมื่อเร็วๆ นี้ ได้จัดประชุมถอดบทเรียนงานเภสัชกรรมปฐมภูมิ เพื่อให้เภสัชกรเป็นส่วนหนึ่งของทีมหมอครอบครัว รองรับสังคมผู้สูงอายุที่กำลังมาถึง พร้อมเป็นเวทีการแลกเปลี่ยนความรู้ประสบการณ์ทำงานแต่ละพื้นที่ ในปีนี้เป็นการจัดประชุมต่อเนื่องปีที่ 2 มีผลงานวิชาการด้านเภสัชกรรมปฐมภูมิที่ส่งเข้าร่วม 228 เรื่อง จากจำนวนผู้ส่งผลงาน 154 คน จากโรงพยาบาล 112 แห่ง โดยมีผลงานที่ได้รับรางวัลดังนี้

ผลงานที่ได้รับรางวัลการนำเสนอแบบปากเปล่าดีเด่น ได้แก่

1.กรณีศึกษาของผู้ป่วยจิตเวชและปัญญาอ่อน โดย ภก.ธีรภัทร์ ฉันทพันธุ์ รพ.ตราด

2.เรื่องเล่า “แม่คือผู้ให้ชีวิต” ซึ่งเป็นการดูแลผู้ป่วยโรคมะเร็งระยะสุดท้ายแบบประคับประคอง โดย ภญ.วราภรณ์ ริมชัยสิทธิ์ รพ.อุดรธานี

รางวัลการนำเสนอแบบโปสเตอร์และนวัตกรรมดีเด่น ได้แก่

1.การพัฒนาบทบาทเภสัชกรในจัดการความปวดในผู้ป่วยมะเร็งต่อเนื่องจากโรงพยาบาลถึงที่บ้านผู้ป่วย โดย ภก.มนตรี วงศ์คำมา รพ.เถิน จ.ลำปาง

2.โครงการพัฒนาความปลอดภัยจากการใช้ยาแก้ปวดกลุ่มโอปิออยด์ของผู้ป่วยมะเร็งในระยะประคับประคอง จากโรงพยาบาลสู่บ้าน ปีงบประมาณ 2558 โดย ภญ.วราภรณ์ ริมชัยสิทธิ์ รพ.อุดรธานี

3.การพัฒนาระบบเฝ้าระวังจัดการผลกระทบจากการใช้ยาที่กระจายไม่เหมาะสมในชุมชน อ.โนนคูณ จ.ศรีสะเกษ โดย ภญ.เบญจมาศ บุดดาวงศ์ รพ.โนนคูณ

4.นวัตกรรมการพัฒนาเครื่องมือช่วยคำนวณขนาดยาในเด็ก (Kids Can) โดย ภก.วิษณุ ยิ่งยอด รพ.สมเด็จพระยุพราชสว่างแดนดิน จ.สกลนคร

ซึ่งผลงานเหล่านี้จะนำไปสู่การพัฒนางานเภสัชกรรมปฐมภูมิต่อไป.