อย. ออกประกาศหนุนการกล่าวอ้างทางสุขภาพของ “อาหารฟังก์ชัน” มีผล 2 ก.ค. 67 เป็นต้นไป

อย. ออกประกาศหนุนการกล่าวอ้างทางสุขภาพของ “อาหารฟังก์ชัน” เพื่อคุ้มครองความปลอดภัยของผู้บริโภค ส่งเสริมการขับเคลื่อนสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจการค้าให้ประเทศ
 
เมื่อวันที่ 2 ก.ค. 2567 ภก.เลิศชาย เลิศวุฒิ รองเลขาธิการคณะกรรมการอาหารและยา กล่าวว่า ปัจจุบันอาหารฟังก์ชัน (Functional Foods) หรืออาหารที่มีการเติมสารอาหาร และสารที่มีประโยชน์เพื่อสุขภาพ เป็นกลุ่มอาหารที่ไม่ได้มีเพียงคุณค่าทางโภชนาการที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกายเท่านั้น แต่ยังมีส่วนช่วยในการเสริมสร้างการทำงานของร่างกายให้ทำหน้าที่ได้เป็นปกติ หรือช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคต่าง ๆ อาหารกลุ่มนี้จึงได้รับความสนใจจากทั่วโลก ทั้งนี้ จากข้อมูลของสำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ ปี 2567 อาหารฟังก์ชันมีมูลค่าการตลาดในประเทศสูงถึง 100,000 ล้านบาท อัตราการเจริญเติบโตร้อยละ 8 และมีมูลค่าการส่งออก 128,000 ล้านบาท อัตราการเจริญเติบโต ร้อยละ 9 การแสดงฉลากและการโฆษณากล่าวอ้างสรรพคุณ คุณประโยชน์ต่อสุขภาพจึงเป็นจุดขายที่ตอบกระแสความใส่ใจสุขภาพของผู้บริโภค ซึ่งการกล่าวอ้างทางสุขภาพ (Health claims) บนฉลากต้องได้รับการพิสูจน์ เป็นที่ยอมรับ และน่าเชื่อถือ 
 
ดังนั้น เพื่อคุ้มครองผู้บริโภคให้ได้รับความปลอดภัยและประโยชน์จากการบริโภคอาหารควบคู่กับการอำนวยความสะดวกทางการค้า ส่งเสริม และสนับสนุนการขับเคลื่อนอาหารฟังก์ชัน อย. จึงได้ออกประกาศกระทรวงสาธารณสุข ฉบับที่ 447 พ.ศ. 2566 เรื่อง การกล่าวอ้างทางสุขภาพของอาหารบนฉลาก โดยได้กำหนดนิยามและลักษณะการกล่าวอ้าง รวมทั้งหลักเกณฑ์และเงื่อนไขการกล่าวอ้างให้มีความชัดเจนในทางปฏิบัติ และมีบัญชีท้ายประกาศฯ

กำหนดข้อความกล่าวอ้างทางสุขภาพ (Positive list) 3 ลักษณะ เพื่ออำนวยความสะดวกแก่ผู้ประกอบการ เพิ่มศักยภาพการแข่งขันในระดับสากล ได้แก่
 
1. การกล่าวอ้างหน้าที่ของสารอาหาร 28 รายการ จำนวน 135 ข้อความ เช่น “โปรตีนจำเป็นต่อการเจริญเติบโตและช่วยซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอของร่างกาย” “วิตามินซีมีส่วนช่วยในกระบวนการต่อต้านอนุมูลอิสระ” เป็นต้น
 
2. การกล่าวอ้างหน้าที่อื่นของ 6 ส่วนประกอบของอาหาร จำนวน 8 ข้อความ เช่น “เบต้า-กลูแคนจากข้าวโอ๊ต/ข้าวบาร์เลย์ มีส่วนช่วยลดการดูดซึมคอเลสเตอรอล” “โคลีนมีส่วนช่วยในเมตาบอลิซึมปกติของไขมัน” เป็นต้น
 
3. การกล่าวอ้างการลดความเสี่ยงของการเกิดโรคของ 2 ส่วนประกอบของอาหาร จำนวน 4 ข้อความ เช่น “อาหารที่มีโซเดียมต่ำ อาจช่วยลดความเสี่ยงของความดันโลหิตสูง ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคหลอดเลือดสมองและหัวใจ” เป็นต้น
 
ประกาศฯ ดังกล่าวมีผลใช้บังคับตั้งแต่วันที่ 2 กรกฎาคม 2567 ผู้ประกอบการสามารถนำข้อความเหล่านี้ไปใช้ในการแสดงฉลาก และขอโฆษณาได้โดยไม่ต้องส่งเอกสารให้ อย. ประเมิน เพื่อลดขั้นตอนและระยะเวลา แต่หากประสงค์จะกล่าวอ้างทางสุขภาพที่นอกเหนือจากบัญชีท้ายประกาศฯ นี้ ผู้ประกอบการสามารถยื่นรายงานผลการประเมินการกล่าวอ้างทางสุขภาพต่อหน่วยงานที่ขึ้นบัญชีกับ อย. ซึ่ง อย. จะพิจารณาอนุญาตเป็นรายกรณี
 
รองเลขาธิการฯ อย. กล่าวในตอนท้ายว่า อย. มีแผนในการเพิ่มข้อความกล่าวอ้างทางสุขภาพของสารอาหารและสารต่าง ๆ เพิ่มเติม โดยร่วมมือกับหน่วยงานต่าง ๆ ในการประเมินทางวิชาการ เพื่อส่งเสริมการประกอบกิจการในกลุ่มอาหารฟังก์ชัน ช่วยเพิ่มมูลค่าทางการค้าและเศรษฐกิจให้ประเทศไทยอย่างยั่งยืนต่อไป