วงเสวนาสช. "ความสำคัญระบบสุขภาพท้องถิ่น " ชี้ทิศทางและอนาคตการถ่ายโอนรพ.สต. สู่ อบจ. ต้องให้เกิดประโยชน์ต่อประชาชนมากสุด

สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.) พร้อมภาคีเครือข่ายรวม 15 องค์กร ร่วมกันจัดอบรมหลักสูตร “การจัดการระบบสุขภาพท้องถิ่นแบบมีส่วนร่วม” เพื่อพัฒนาศักยภาพกองสาธารณสุข องค์การบริหารส่วนจังหวัด รองรับการถ่ายโอนสถานีอนามัยเฉลิมพระเกียรติ 60 พรรษา นวมินทราชินี (สอน.) และโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) โดยมีตัวแทนผู้รับผิดชอบการถ่ายโอน สอน. และรพ.สต. จากอบจ. 76 จังหวัดทั่วประเทศเข้าร่วมการอบรม

ทั้งนี้ ในวันที่ 19 สิงหาคม 2565  มีการเสวนาในเรื่อง "ความสำคัญระบบสุขภาพท้องถิ่น " โดยมี นพ. ประทีป ธนกิจเจริญ เลขาธิการคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ  นพ.ประภัสสร เจียมบุญศรีรองอธิการบดีสถาบันพระบรมราชชนก นายเลอพงศ์ ลิ้มรัตน์ ประธานคณะอนุกรรมการบริหารภารกิจถ่ายโอนด้านสาธารณสุข  ให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และศาสตราจารย์วุฒิสาร ตันไชย เลขาธิการสถาบันพระปกเกล้า ร่วมเสวนา

นพ.ประทีป ธนกิจเจริญ เลขาธิการคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.) กล่าวว่า เป้าหมายสำคัญของการถ่ายโอนรพ.สต.ให้อบจ. คือประชาชนจะต้องได้รับประโยชน์มากขึ้น ปัจจัยเสี่ยงลดลง และสามารถเข้าถึงบริการได้มากขึ้นแต่มีค่าใช้จ่ายที่น้อยลง นอกจากนี้ การถ่ายโอนฯ ต้องทำให้ระบบบริการเข้มแข็งมากขึ้น ทั้งงานบริการ งานวิชาการ งานบริหาร ที่ต้องมีประสิทธิภาพ เพื่อนำไปสู่ภาพรวมของคนไทยทั้งประเทศให้มีความปลอดภัยด้านสุขภาพ เศรษฐกิจ สังคม ให้มีความยั่งยืน และมั่นคง

ทั้งนี้ การถ่ายโอนรพ.สต.ยังเป็นโอกาสของการพัฒนาระบบบริการสุขภาพ โดยเฉพาะระบบสุขภาพท้องถิ่นใกล้บ้านใกล้ใจ ซึ่งรพ.สต.จะเป็นด่านแรกในการดูแล ส่งเสริมสุขภาพของประชาชนในพื้นที่แบบองค์รวม และอบจ.จะช่วยสร้างการเชื่อมโยงระบบใหญ่ พร้อมทั้งขยายการบริการ เพิ่มเติมบุคลากรสาธารณสุขที่จำเป็นสำหรับการพัฒนาสุขภาพในทุกมิติที่สอดรับกับความต้องการของประชาชนในพื้นที่ โดยมีสธ.เป็นฝ่ายสนับสนุน

“ปัจจุบันในรพ.สต.อาจจะมีพยาบาล นักสาธารณสุข และเจ้าหน้าที่บริหาร แต่การถ่ายโอนจะเพิ่มโอกาสในการพัฒนาเพิ่มเติมบุคลากรในการดูแลส่งเสริมสุขภาพมากขึ้น เช่น แพทย์ครอบครัว นักทันตภิบาล นักกายภาพบำบัด นักโภชนาการ หรือนักจิตวิทยา เป็นต้น ซึ่งจะเป็นการเติมเต็มช่องว่างในการดูแลสุขภาพของประชาชนให้สมบูรณ์ ” นพ.ประทีป กล่าว

ด้าน นพ.ประภัสสร เจียมบุญศรี รองอธิการบดีสถาบันพระบรมราชชนก กล่าวว่า ศักยภาพของมหาวิทยาลัยแห่งนี้ ซึ่งขับเคลื่อนด้วยระบบรัฐสภาจะช่วยพวกเราอย่างไร ซึ่งการดำเนินการถ่ายโอนในครั้งนี้มาถูกทางแล้ว เพราะต้องเป็นคนที่ดูแลอย่างใกล้ชิด สนับสนุนได้ง่าย ในเรื่องของทรัพยากร การดูแลต่างๆ ฯลฯ เพราะฉะนั้นทิศทางแนวโน้มนี้ทั้งหมด 3,264 รพ.สต. รวมทั้งโรงพยาบาลชุมชน ในอนาคตมันก็จะเป็นในทิศทางที่สดใส  สำหรับบุคลากรที่อยู่ใน อบจ. อยู่แล้ว มีข้อเสนอแนะอยากให้ท่านเข้ามาเรียนรู้ และที่สำคัญกับหน่วยงานสาธารณสุขของจังหวัดคิดว่าการดำเนินงานจะไปได้ไม่ยาก เพราะตอนนี้สถาบันพระบรมราชชนกกำลังจะเปลี่ยนผ่านจากกองในกระทรวงสาธารณสุข มาเป็นมหาวิทยาลัย ก็มีลักษณะเดียวกันคือ อาจารย์มหาวิทยาลัยก็ไม่แน่ใจว่าจะมาหรือไม่มา จะปรับตัวอย่างไร หน่วยตั้งรับจะปรับตัวอย่างไร ซึ่งจริงๆแล้วมันไม่ยากเพราะมันคือการพูดคุยประสานกัน อะไรที่เป็นเชิงวิชาการที่ต้องการพัฒนาวิชาชีพเรามาพูดคุยกัน สถาบันพระบรมราชชนกยินดีให้ความร่วมมืออย่างเต็มที่

ด้าน นายเลอพงศ์ ลิ้มรัตน์ ประธานคณะอนุกรรมการบริหารภารกิจถ่ายโอนด้านสาธารณสุข  ให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น กล่าวว่า ยังยืนยันชัดเจนว่า รพ.สต. ทั้งหมด 3,264 แห่ง  และบุคลากรที่เป็นส่วนข้าราชการ 12,000 กว่าคน จะได้รับการจัดสรรเปลี่ยนกระเป๋าซ้ายกระเป๋าขวา มาที่ อบจ. เรียบร้อยแล้วแน่นอน ทั้งนี้ต้องขอบคุณบุคลากรที่มีส่วนเกี่ยวข้อง ที่ช่วยในการคีย์ข้อมูลโดยเฉพาะอย่างยิ่งทางฝั่ง อบจ. นั้น บางคนต้องทำงานจนถึงเที่ยงคืน ขอย้ำอีกครั้งว่าในเรื่องงบประมาณนั้นจัดการเรียบร้อยแล้ว เงินเดือนบุคลากรก็มาแล้ว ส่วนเงิน s/m/l  ก็มาด้วยเช่นเดียวกัน

ซึ่งในส่วนนี้ตามแนวทางนั้นเราก็มีเป้าประสงค์แบ่งเป็น 1 ล้าน / 1.5 ล้าน / 2 ล้าน แต่ด้วยสภาวะทางเศรษฐกิจและระบบการเงินของประเทศค่อนข้างที่จะอัตคัด ดังนั้น 512 แห่งแรก จึงได้มาคือ 4 แสน / 650,000 / 1 ล้าน  ดังนั้นแล้วอีก 2,700 กว่าแห่ง ก็คงได้ลักษณะประมาณนี้เช่นกัน คงไม่เกิดความเหลื่อมล้ำ ตอนนี้เราเหลือเวลาแค่อีกเดือนเศษๆเท่านั้นในการที่จะเปลี่ยนผ่านตรงนี้ จากข้อมูลที่รับทราบมาทาง อบจ. ยังไม่มีการสำรวจทรัพย์สิน คุรุภัณฑ์ ที่ดินของ รพ.สต. เลย อยากจะฝากทางอบจ. ให้ดำเนินการต่อไปด้วยเช่นกัน 

ขณะที่ศาสตราจารย์วุฒิสาร ตันไชย เลขาธิการสถาบันพระปกเกล้า กล่าวว่า  ประการแรกคือ ขณะนี้โครงสร้างของระบบการบริหารสุขภาพมันถูกเปลี่ยน การมี สปสช. เข้ามาเป็นคนจ่ายเงิน ประการที่สองคิดว่า 20 ปีที่ผ่านมา พัฒนาการของความมีวุฒิภาวะและความมั่นคงขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเปลี่ยน นั่นก็คือ ความไว้วางใจ การมีบทบาท การทำหน้าที่ขององค์กรณ์ส่วนปกครองท้องถิ่นเปลี่ยนไปเยอะ และเก่งขึ้นเยอะ ทำงานหลากหลายขึ้น และที่สำคัญท้องถิ่นยังได้รับความไว้ใจจากประชาชน   

นอกจากนี้บทพิสูจน์ของการถ่ายโอนโรงเรียน ที่ทำให้การถ่ายโอนโรงเรียนประสบความสำเร็จ เป็นบทพิสูจน์ค่อนข้างสำคัญที่ทำให้การถ่ายโอน รพ.สต. ครั้งนี้ อยู่ในบรรยากาศที่เปลี่ยนแปลงไป ซึ่งเรื่องของระบบสุขภาพการทำงานมีความก้าวหน้าไปมาก ทุกวันนี้ประเด็นสุขภาพไม่ได้พูดเรื่องปัญหาการสร้าง นำซ่อม อย่างเดียว จึงทำให้เชื่อมโยงกับองค์กรท้องถิ่นง่ายขึ้น ประกอบกับองค์กรท้องถิ่นก็มีการจัดการบริหารเรื่องสุขภาพมามากพอสมควร อย่างน้อย 80 กว่าแห่งที่ถ่ายโอนและหน่วยงานท้องถิ่นที่ทำเรื่องสุขภาพกันเองก็มีมากพอสมควร 

ซึ่งหลักสำคัญของการกระจายอำนาจคือ การเอาอำนาจการแก้ปัญหาไปไกล้ปัญหา นั่นคือ เอาอำนาจวิธีการตัดสินใจไปไว้ใกล้ปัญหาที่สุด ซึ่งในแง่ขององค์กรที่ทำหน้าที่ดูแลประชาชน องค์กรท้องถิ่นมีความใกล้ชิดประชาชนมากที่สุด ทั้งนี้ องค์การบริหารส่วนจังหวัดอาจจะดูมีระยะห่างกว่า แต่ที่สำคัญคือ องค์กรท้องถิ่นมีความแตกต่างจากหน่วยงานของรัฐ ตุรงที่ผู้บริหารมาจากการเลือกตั้ง มีความรับผิดชอบตามกฏหมาย มีความรับผิดชอบทางสังคม เชื่อว่าผู้บริหารท้องถิ่นทุกคนทำอะไรต้องคิดถึงลูกหลาน รวมถึงประชาชนในพื้นที่ เพราะเขาคือคนส่วนหนึ่งของสมาชิกสังคม  ฉะนั้นจึงเป็นต้นทุนที่สำคัญมากในการที่จะทำให้การจัดการด้านสุขภาพวะของพี่น้องประชาชนตอบสนองโดยเร็ว