เร่งหาวิธีรักษา Long Covid พิชิตโรคที่ทำให้การระบาดใหญ่ยืดเยื้อกับชีวิตนับล้าน

          ในเวลานี้มีการพูดถึงกันมากเรื่องยารักษาอาการโควิด-19 ระยะยาวที่เป็นต่อเนื่องหลังจากหายจากการติดเชื้อแล้ว หรือที่เรียกว่า Long Covid มีรายงานการทดลองยานี้รวมถึงการวิจัยตัวยาที่มีอยู่แล้วเพื่อสำรวจดูว่ามันจะช่วยพิชิตอาการ Long Covid ได้หรือไม่ ท่ามกลางความกังวลว่าอาการเหล่านี้กำลังส่งผลกระทบต่อผู้คนมากมายทั่วโลก

          นักวิจัยในสหราชอาณาจักรเผยแพร่ผลการศึกษาในวารสาร The Lancet Respiratory Medicine ซึ่งติดตามผู้ป่วยโควิด-19 ที่รักษาตัวในโรงพยาบาลมากกว่า 2,000 คน หลังจากมีเวลาพักฟื้นหนึ่งปีหลังจากออกจากโรงพยาบาล ผู้ป่วยเพียง 25% เท่านั้นที่รู้สึกว่าพวกเขากลับมามีสุขภาพร่างกายที่ปกติดีตามปกติ และนักวิจัยพบว่าหลายคนที่ใช้เครื่องช่วยหายใจแในโรงพยาบาลระหว่างการป่วยโควิด - 19 ไม่รู้สึกว่าฟื้นตัวเต็มที่หลังจากผ่านไป 1 ปี (1)

          ดังนั้น  Long Covid จึงเป็นภัยคุกคามที่ร้ายแรงรองจากการระบาดใหญ่ เพราะมันทำให้คนจำนวนมาก (อย่างน้อยคือ 1 ใน 4 จากรายงานนี้) มีความรู้สึกเหมือนยังป่วยอยู่ตลอดเวลา และยังเสี่ยงที่จะเป็นโรคร้ายแรงถงแก่ชีวิต เช่น โรคที่เกี่ยวกับระบบหัวใจ

          เมื่อเดือนมีนาคมมีรายงานในวารสาร Nature ว่ามีการทดลองขนาดใหญ่ในอังกฤษที่เรียกว่า HEAL-COVID กำลังทดสอบยา 2 ชนิดที่กำหนดเป้าหมายระบบหัวใจและหลอดเลือดในผู้ที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลด้วยโรคโควิด-19 ตัวยาหนึ่งเรียกว่า apixaban เป็นสารกันเลือดแข็ง อีกตัวหนึ่งคือ atorvastatin เป็นยาลดคอเลสเตอรอลที่คาดว่าจะลดการอักเสบในหลอดเลือด  (2)

          โดยการศึกษาจะตรวจสอบว่าการรักษาอย่างใดอย่างหนึ่งช่วยลดการรักษาในโรงพยาบาลและการเสียชีวิตในปีหลังๆ จากที่ผู้คนออกจากโรงพยาบาลครั้งแรกหรือไม่ เพราะเกือบ 1 ใน 3 ของผู้ที่ออกจากโรงพยาบาลหลังการรักษาโควิด-19 จะกลับเข้ารับการรักษาอีกครั้งภายใน 6 เดือน และ 12% เสียชีวิตภายใน 6 เดือนหลังจากออกจากโรงพยาบาลครั้งแรก (2)

          แต่ในเดือนเมษายนและเดือนพฤษภาคม ยาที่ถูกพูดถึงมากเป็นพิเศษ คือ Paxlovid ของบริษัท Pfizer มีรายงานจาก Reuters ว่าผู้หญิงสองคนในสหรัฐฯ ที่สามารถพ้นจากอาการ Long Covid หลังจากรับประทานยาต้านไวรัส Paxlovid เป็นเวลา 5 วันตามมาตรฐาน โดยปัจจุบันในสหรัฐฯ มีการจัดยาตัวนี้สำหรับผู้ที่ติดเชื้อโควิด-19 ที่มีความเสี่ยงที่จะมีอาการหนัก โดยผู้ป่วยรายหนึ่งเป็นนักวิจัยที่ทดสอบยาด้วยตัวเอง (3)

          แต่ในช่วงปลายเดือนเมษายนนั้น Pfizer ไม่ได้ทดสอบ Paxlovid กับอาการ Long Covid โดยตรงแต่จากการถ้อยแถลงของโฆษกของบริษัทระบุว่าการศึกษาการรักษาอย่างต่อเนื่องสองครั้งที่เกี่ยวข้องกับผู้ป่วยมากกว่า 4,000 รายสามารถให้ข้อมูลที่เกี่ยวข้องเพื่อการศึกษาต่อๆ ไปในอนาคต (3)

          เมื่อถึงต้นเดือนพฤษภาคม นักวิจัยที่มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย ซานฟรานซิสโก (UCSF) แสดงผลการวิจัยเห็นถึงประสิทธิภาพของ Paxlovid ในการรักษา Long Covid โดยรายงานวิจัยพบผู้ป่วยรวมผู้ป่วย 3 รายในวัย 40 ปี ที่มีอาการสอดคล้องกับโควิดระยะยาว ในจำนวนนี้สองคนเริ่มใช้ Paxlovid ไม่กี่สัปดาห์หลังจากเริ่มมีอาการ Long Covid (ซึ่งการใช้ในลักษณะนี้ไม่ตรงกับเงื่อนไขการอนุญาตฉุกเฉินในการใช้ยาในสหรัฐฯ) และนักวิจัยได้กำหนดให้ผู้ป่วยรายหนึ่งได้รับยาต้านไวรัสหลังจากสัมผัสไวรัสอีกครั้งเป็นเวลามากกว่า 7 สัปดาห์หลังจากเริ่มมีอาการ และสุขภาพของเขาดีขึ้นจนเกือบปกติ

          ผู้ป่วยรายที่ 3 เริ่มรับประทาน Paxlovid ภายใน 24 ชั่วโมงหลังจากเริ่มมีอาการของโควิด-19 (โดยเป็นไปตามเงื่อนไขการใช้งานฉุกเฉิน) อาการของเขาดีขึ้น แต่อาการกลับมาได้สี่วันหลังจากที่เขาเสร็จสิ้นการรักษาโดยใช้ยา  Paxlovid โดยมีไข้ น้ำมูกไหล ไอ และเจ็บหน้าอก เขามีอุณหภูมิสูงและอัตราการเต้นของหัวใจและการหายใจสูงขึ้น ประมาณสองสัปดาห์ต่อมา เขามีอาการสมองตื้อ เจ็บหน้าอก เหนื่อยล้า และรู้สึกไม่สบายหลังออกแรง ซึ่งเป็นอาการที่สอดคล้องกับ Long Covid

          นักวิจัยจึงชี้ว่าควรที่จะใช้ยา Paxlovid ในระยะเวลาที่ยาวนานขึ้น และการใช้ยาเร็วเกินไปอาจต้องพิจารณาให้ดี โดยงานวิจัยนี้เผยแพร่ในวารสาร Research Square แต่ยังไม่ได้รับการพิจารณาโดยผู้ชำนาญการในวงการเดียวกัน และผู้วิจัยเสนอว่าควรจะมีการวิจัยในระดับที่ใหญ่กว่านี้และเข้มข้นกว่านี้ (4)

          อีกแนวทางรักษา Long Covid คือ การใช้เซลล์ต้นกำเนิด (Stem cell) โดยบริษัท Therapeutic Solutions International เปิดตัวการศึกษาในโครงการ JadiCell ระยะที่ 3 กับผู้ป่วย 128 รายที่ต่อสู้กับภาวะปอดล้มเหลวที่เกี่ยวข้องกับโควิด-19 ระยะยาว จะได้รับการรักษาด้วย JadiCell หรือยาหลอก หลังจาก 60 วัน ผู้เข้าร่วมจะได้รับการประเมินตามอัตราความล้มเหลวของระบบทางเดินหายใจ (5)

          ทั้งนี้ จากการรายงานของเว็ยไซต์ BioSpace ระบุว่า JadiCell คือการรักษาที่ประกอบด้วยเซลล์ต้นกำเนิดจากเยื่อหุ้มเซลล์ที่มีชีวิต ซึ่งเป็นกลุ่มเซลล์ต้นกำเนิดจากผู้ใหญ่ที่มีลักษณะเฉพาะที่ช่วยในการผลิตปัจจัยการรักษาในระดับที่สูงกว่าเซลล์ต้นกำเนิดชนิดอื่นๆ ซึ่ง Therapeutic Solutions ได้ทำการศึกษาก่อนหน้านี้ที่แสดงให้เห็นว่าการบำบัดด้วยเซลล์ JadiCell มีประสิทธิภาพมากกว่าสเต็มเซลล์ชนิดอื่นๆ จากไขกระดูก เนื้อเยื่อไขมัน และเลือดจากสายสะดือ

          ถ้าการต่อสู้กับโควิด-19 เหมือนกับสงครามโลกที่ดุเดือด แต่จบลงในเวลาที่จำกัด ส่วนการต่อสู้กับ Long Covid ก็เหมือนสงครามเย็น แม้จะร้ายแรงน้อยกว่าแต่มันใช้เวลายาวนานกว่า และมันเป็น "สงครามโรค" ที่เพิ่งจะเริ่มต้นเท่านั้น

อ้างอิง

1. Watts, Erika. (May 3, 2022). "Long COVID: As much as 75% of hospital patients still not 'fully recovered'".  Medical News Today.

2. Ledford, Heidi. (March 25, 2022). "Can drugs reduce the risk of long COVID? What scientists know so far". Nature.

3. Dunleavy, Kevin. (April 18, 2022) "Could Pfizer's Paxlovid or other antivirals help cure long COVID?". Fierce Pharma.

4. Preidt, Robert. (May 6, 2022). "COVID Drug Paxlovid Might Also Fight Long COVID".  HealthDay Reporter.

5. Chudleigh, Hannah. (May 02, 2022). "Stem Cell Therapy: The Latest Contender in Pharma's Fight Against Long COVID". BioSpace.

ภาพ - Gustavo Basso - https://www.flickr.com/photos/gustavocb/49913440386