ศิลปะสร้างสุขเยียวยาเด็กกลุ่มเปราะบางทางพฤติกรรม สู่การเป็น ‘นักสื่อสารสุขภาวะ’

มูลนิธิศูนย์พิทักษ์สิทธิเด็ก ภายใต้การสนับสนุนของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) จัดโครงการพัฒนานักสื่อสารสุขภาวะด้วยกระบวนการสื่อศิลปะสร้างสุข มุ่งหวังที่จะฟื้นฟูเยียวยา และส่งเสริมศักยภาพเด็กกลุ่มเปราะบางและมีปัญหาพฤติกรรม ให้กลับมาเข้าใจและมองเห็นคุณค่าที่มีอยู่ในตัวเอง สร้างการเปลี่ยนแปลงจนนำสู่การก้าวไปเป็นนักสื่อสารสุขภาวะ

ดร.นพ.ไพโรจน์ เสาน่วม ผู้อำนวยการสำนักส่งเสริมวิถีชีวิตสุขภาวะ สสส. กล่าวว่า “การพัฒนาคนให้มีสุขภาวะที่ดีครบทั้ง 4 มิติ คือ กาย ใจ สังคม ปัญญา เป็นหนึ่งในภารกิจหลักของ สสส. เราตระหนักดีว่ากลุ่มเยาวชนคนรุ่นใหม่เป็นกลุ่มที่มีบทบาทสำคัญในการเป็นนักสื่อสารที่จะช่วยเปลี่ยนแปลงและสร้างสังคมสุขภาวะในอนาคต ทว่าอย่างไรก็ตาม เราพบว่าปัจจุบันยังมีกลุ่มเด็กและเยาวชนอีกจำนวนหนึ่ง ที่ยังขาดโอกาสในการที่จะเข้าถึงกระบวนการและสื่อสร้างสรรค์ ทำให้เด็ก ๆ กลุ่มนี้อาจก้าวไปสู่หนทางที่ผิด เกิดปัญหาทางด้านพฤติกรรม มีการใช้ความรุนแรง จนอาจนำสู่การเลือกทางเดินของชีวิตที่ผิดพลาด โครงการนี้จะเป็นหนึ่งในโครงการที่ทำให้เด็กๆ ที่มีปัญหาได้มีโอกาสเข้าถึงสื่อและพื้นที่สร้างสรรค์ ผ่านกระบวนการทางศิลปะบำบัด ที่จะช่วยให้เขาได้เรียนรู้ ตระหนักถึงคุณค่าของตัวเอง จนเกิดการเปลี่ยนแปลงทั้งภายในตัวของเขาเอง และการก้าวสู่การเป็นนักสื่อสารสุขภาวะ คือสามารถสื่อสารสิ่งที่ดีมีคุณค่าออกมาสู่สังคม”

บุญนิสา บุญประสพ

บุญนิสา บุญประสพ ผู้รับผิดชอบโครงการฯ กล่าวว่า “โครงการนี้เป็นโครงการต่อเนื่องปีที่ 2 จากปีที่แล้วที่เราประสบความสำเร็จกับกลุ่มเป้าหมายเด็กและเยาวชนในกลุ่มมัธยมศึกษาตอนต้น ซึ่งเราพบว่า ปัญหาด้านพฤติกรรมของเด็กส่วนใหญ่ เริ่มต้นมาตั้งแต่ช่วงประถมศึกษาตอนปลาย ดังนั้น สำหรับปีนี้กลุ่มเป้าหมายของโครงการจึงขยับมาที่กลุ่มเป้าหมายเป็นเด็กและเยาวชนในกลุ่มประถมศึกษาตอนปลาย โดยโครงการเปิดโอกาสให้เด็ก ๆ มาเข้าร่วมกระบวนการศิลปะบำบัด ตั้งแต่เดือน มิถุนายน 2562 จนถึงเดือนมีนาคม 2563 ด้วยกระบวนการของศิลปะและละครสร้างสรรค์ อาจไม่ได้ทำให้เด็กสามารถเปลี่ยนพฤติกรรมเด็กได้อย่างสิ้นเชิง แต่กระบวนการศิลปะจะทำให้เด็กๆ มีพื้นที่ที่ได้ค้นพบคุณค่าของตนเอง เกิดสุขภาวะทางปัญญา เกิดการเปลี่ยนแปลงที่ดี นำสู่การแบ่งปันสู่คนรอบข้างและสังคมรอบตัวต่อไป”

อ.กาญจนา รอดประดิษฐ์

ด้าน อ.กาญจนา รอดประดิษฐ์ หัวหน้างานโรงเรียนคุ้มครองเด็ก โรงเรียนศึกษาสงเคราะห์บางกรวย จ.นนทบุรี กล่าวว่า “โรงเรียนศึกษาสงเคราะห์บางกรวย จ.นนทบุรี เป็นโรงเรียนประจำที่เปิดรับเด็กและเยาวชนที่มีปัญหาในหลากหลายรูปแบบ โดยโรงเรียนได้เข้าร่วมโครงการตั้งแต่ปีที่แล้ว เราพบว่าเมื่อเด็ก ๆ เข้าร่วมโครงการเขามีพฤติกรรมที่ดีขึ้น พูดคำหยาบและมีการใช้ความรุนแรงน้อยลง เวลาที่เด็ก ๆ เข้าร่วมกิจกรรมในโครงการ เขาจะแสดงศักยภาพบางอย่างที่เราไม่เคยเห็นในห้องเรียนออกมา กิจกรรมศิลปะทำให้เด็กมีตัวตน ค้นพบความสุขในอีกรูปแบบหนึ่ง โดยปีนี้เด็ก ๆ มัธยมศึกษาตอนต้นที่ร่วมกิจกรรมเมื่อปีที่แล้ว ก็พัฒนาขึ้นมาเป็นพี่แกนนำกิจกรรมของโครงการ เป็นผู้นำของน้อง ๆ เขาก็จะรู้สึกภูมิใจ ในส่วนของคุณครูเอง การได้เข้ามาสังเกตการณ์กิจกรรมของโครงการ ทำให้ได้เรียนรู้เทคนิคและกระบวนการใหม่ๆ นำไปใช้กับนักเรียนที่โรงเรียน ก็ช่วยทำให้เด็กๆ คนอื่น ๆ ที่ไม่ได้มาร่วมกิจกรรม เกิดความเพลิดเพลินกับกิจกรรมศิลปะและมีพฤติกรรมที่ดีขึ้นด้วย”

สำหรับโครงการพัฒนานักสื่อสารสุขภาวะด้วยกระบวนการสื่อศิลปะสร้างสุข จะมีการจัดแสดงผลงานนิทรรศการศิลปะสร้างสุขและละครสร้างสรรค์ที่เป็นผลงานของเด็ก ๆ สู่สาธารณชน ในช่วงเดือนธันวาคม 2562 และจะมีกิจกรรมให้เด็กๆ ได้ส่งความสุขนี้ต่อให้เพื่อนๆ ด้วยกิจกรรมจิตอาสาแบ่งปันรอยยิ้มเป็นการปิดท้ายโครงการในช่วงเดือนมกราคม – กุมภาพันธ์ 2563 ต่อไป