เปิดข้อเสนอ 3 แนวทาง ผลพวงการศึกษาการคาดการณ์ความต้องการแพทย์ในอนาคต ระบุ หากไม่เปลี่ยนแปลงนโยบายใดๆ อีก 20 ไทยขาดแคลนกำลังพลด้านสาธารณสุขเพียบ แต่ยังไม่มีความจำเป็นต้องผลิตเกินปีละ 3,000 ราย ชี้ควรจ้างหมอจบใหม่ในอัตราเดิมคือปีละ 2,100 คน
นพ.มงคล ณ สงขลา
ที่ประชุมคณะกรรมการกำลังคนด้านสุขภาพแห่งชาติ ครั้งที่ 2/2561 เมื่อเร็วๆ นี้ ซึ่งมี นพ.มงคล ณ สงขลา เป็นประธาน ได้ร่วมกันรับทราบแผนการผลิตแพทย์ในโครงการผลิตแพทย์เพิ่มเพื่อชาวชนบท โดยคณะอนุกรรมการกำหนดยุทธศาสตร์และการปฏิรูปกำลังคนและภารกิจบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) ได้คาดการณ์ความต้องการแพทย์ในอนาคตโดยใช้วิธีพลวัตรระบบ (System dynamic modeling) และจัดทำเป็นข้อเสนอใน 3 แนวทาง
ประกอบด้วย 1.กรณีไม่มีการเปลี่ยนแปลงการดำเนินการด้านนโยบายด้านสาธารณสุขจากสิ่งที่เป็นในอยู่ในปัจจุบัน พบว่าในปี 2580 หรืออีกราวๆ 20 ปีข้างหน้า ประเทศไทยจะมีความขาดแคลนบุคลากร กำลังคนด้านสาธารณสุขในทุกสาขาวิชาชีพจะลดน้อยลง โดยเฉพาะอย่างยิ่งสาขาแพทย์และพยาบาล ยกเว้นนักวิชาการสาธารณสุข
ทั้งนี้ ยังมีความจำเป็นที่จะคงการผลิตกำลังคน ได้แก่ แพทย์และสาขาวิชาชีพอื่นในอัตราการผลิตปัจจุบัน ยกเว้นวิชาชีพสาธารณสุขที่ควรลดจำนวนการผลิตลง
2.กรณีการลดจำนวนการผลิตแพทย์จากอัตราปัจจุบันลง โดยแบบจำลองได้ทดลองลดการผลิตแพทย์จากอัตราปัจจุบันลงจากเดิม 3,000 คนต่อปี เหลือเพียง 1,000 คนต่อปี ตั้งแต่ปี 2562 เป็นต้นไป พบว่าอัตราที่ลดลงนี้จะทำให้ผลิตแพทย์ได้เพียงแค่เพื่อชดเชยการสูญเสียแพทย์จากระบบบริการเท่านั้น แต่ไม่สามารถทำให้มีแพทย์ที่เพียงพอตามความต้องการของระบบบริการในภาครวมของประเทศได้
3.กรณีการเพิ่มกำลังการผลิตแพทย์จากอัตราปัจจุบัน คือเพิ่มขึ้นจาก 3,000 คนต่อปี พบว่ายังไม่มีความจำเป็น เนื่องจากมีแนวทางอื่นๆ ในการพัฒนารูปแบบระบบบริการที่ให้ผลลัพธ์ต่อภาพรวมระบบสุขภาพได้คุ้มค่าและดีกว่าการพิจารณาเพิ่มจำนวนแพทย์เพียงอย่างเดียว
อย่างไรก็ตาม ควรเน้นจัดการปัญหาเรื่องการกระจายของแพทย์ระหว่างพื้นที่เมืองกับชนบท เพื่อลดความเหลื่อมล้ำของประชากรอย่างยื่นยืน ในการนี้ควรคงการจ้างแพทย์จบการศึกษาใหม่ของกระทรวงสาธารณสุข (สธ.) ในอัตราคงเดิมเช่นกัน คือ 2,100 คนต่อปี
สำหรับการโครงการผลิตแพทย์เพิ่มเพื่อชาวชนบทนั้น ได้เริ่มดำเนินโครงการตั้งแต่ปี 2537 ตามมติคณะรัฐมนตรี (ครม.) จนถึงขณะนี้มีด้วยกัน 6 โครงการ ประกอบด้วย
1.ผลิตแพทย์ตามโครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบท พ.ศ.2538-2549
2.ผลิตแพทย์ตามโครงการเร่งรัดการผลิตแพทย์ของโครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบท พ.ศ.2547-2556
3.ผลิตแพทย์ตามโครงการผลิตแพทย์เพื่อ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ พ.ศ.2548-2556
4.ผลิตแพทย์ตามแผนการลงทุนเสริมสร้างโครงสร้างสาธารณสุขแห่งชาติ พ.ศ.2549-2552
5.ผลิตแพทย์ตามโครงการผลิตและพัฒนาศักยภาพและบุคลากรด้านสาธารณสุข ภายใต้แผนปฏิบัติการไทยเข้มแข็ง พ.ศ.2555 ปีงบประมาณ 2553-2555
และ 6.โครงการกระจายแพทย์หนึ่งอำเภอหนึ่งทุน (ODOD) พ.ศ.2546-2560
อนึ่ง ปัจจุบันผลผลิตแพทย์ตามโครงการทั้งสิ้น 8,863 คน จากข้อมูลการลาออกของแพทย์ใหม่ สธ.ย้อนหลัง 10 ปี กลุ่มแพทย์ในโครงการผลิตแพทย์เพิ่มเพื่อชาวชนบทยังอยู่ในระบบราชการถึง 76.6%
- 186 views
