พบสารชนิดใหม่ใน ‘อาหารเสริมอ้างลดอ้วน’ มีฤทธิ์ต่อจิตประสาท ไม่เคยพบในไทยมาก่อน

กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ตรวจพบสาร 2-Diphenyl methylpyrrolidine (Desoxy-D2PM) ในผลิตภัณฑ์เสริมอาหารประเภทลดน้ำหนัก เป็นสารที่ออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาท มีรายงานการได้รับสารนี้แล้วมีอาการประสาทหลอน หวาดระแวง หรือมีพฤติกรรมรุนแรง ม่านตาขยาย และเกิดภาวะหัวใจเต้นเร็วผิดปกติ ซึ่งไม่เคยมีรายงานการตรวจพบในประเทศไทยมาก่อน

นพ.สุขุม กาญจนพิมาย อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ เปิดเผยว่า เมื่อเดือนกันยายน 2560 ที่ผ่านมาศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ที่ 10 อุบลราชธานี ได้รับตัวอย่างผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร นำส่งทางไปรษณีย์ จากผู้ใช้บริการภาคเอกชน จังหวัดสมุทรสาครจำนวน 1 ตัวอย่าง มีลักษณะเป็นผงละเอียดสีขาวบรรจุในแคปซูล สีเขียวอมฟ้าระบุอักษรและตัวเลข “Chô12” อยู่ในแผงบรรจุละ 10 แคปซูล บนแผงพิมพ์ข้อมูลระบุ “Chô12” รุ่นที่ผลิต 10061601 วันที่ผลิต 10.06.16 วันหมดอายุ 09.06.18

ผลการตรวจวิเคราะห์ตัวอย่างทางห้องปฏิบัติการโดยเทคนิคโครมาโทกราฟีแผ่นบาง (TLC) การวัดการดูดกลืนแสงด้วยเครื่องUV-Vis spectrophotometer และเครื่อง Gas chromatograph Mass spectrometer (GC-MS) เทียบกับสารมาตรฐาน พบสาร Desoxy-D2PM โดยมีสูตรโครงสร้างทางเคมีคล้ายกับสาร D2PMและ 2-DPMP ซึ่งเป็นสารที่ออกฤทธิ์ยับยั้งการดูดกลับของสาร สื่อประสาทในสมอง มีฤทธิ์กระตุ้นประสาท กดความอยากอาหาร และทำให้เคลิบเคลิ้ม

ทั้งนี้ สาร Desoxy-D2PM ยังไม่มีการศึกษาด้านการออกฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาที่แน่ชัด แต่มีรายงานการได้รับสารนี้แล้วมีอาการประสาทหลอน หวาดระแวง หรือมีพฤติกรรมรุนแรง ม่านตาขยาย และเกิดภาวะหัวใจเต้นเร็วผิดปกติ เช่นเดียวกับการได้รับสาร D2PM และ 2-DPMP สารกลุ่มนี้มักถูกนำมาใช้ในรูปแบบสารเสพติดสังเคราะห์ (designer drug) เพื่อทดแทนและหลีกเลี่ยงสารที่ถูกควบคุมโดยกฎหมาย มีชื่อเรียกอื่น เช่น Ivory Wave, A3A New Generation, A3A Methano และ Green Powder

นพ.สุขุม กล่าวต่อว่า ในประเทศสหราชอาณาจักรได้จัดให้สาร Desoxy-D2PM เป็นยาควบคุมภายใต้ The Misuse of Drug Act 1971 ในกลุ่ม B ซึ่งเป็นกลุ่มยาควบคุมเดียวกับแอมเฟตามีนส์ (Amphetamine) แคนนาบินอลและอนุพันธ์ (Cannabinol and derivatives) แคนนาบิส (Cannabis) โคดีอีน (Codeine) และคีตามีน (Ketamine) เนื่องจากพบว่ามีการออกฤทธิ์ผลข้างเคียงและความเสี่ยงเทียบเท่ากัน แต่ประเทศไทยยังไม่การกำหนดให้สาร Desoxy-D2PM เป็นสารควบคุมตามพระราชบัญญัติวัตถุที่ออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาท หรือประกาศตามกฎหมายอื่น จึงยังไม่มีมาตรการควบคุมใด ๆ

การตรวจพบสาร Desoxy-D2PM ในผลิตภัณฑ์เสริมอาหารดังกล่าว จึงเป็นข้อมูลทางห้องปฏิบัติการที่สำคัญของกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ แสดงให้เห็นถึงแนวโน้มและความเสี่ยงที่จะมีการนำสารออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาท ที่ยังไม่ถูกควบคุมตามกฎหมายในประเทศไทย มาใช้ปลอมปนในผลิตภัณฑ์เสริมอาหารประเภทลดน้ำหนัก อาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพของประชาชนและสังคมโดยรวมได้ ดังนั้นกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์จะได้ส่งข้อมูลผลการตรวจวิเคราะห์ดังกล่าวให้หน่วยงาน ที่เกี่ยวข้องเพื่อนำไปใช้ในการเฝ้าระวังผลิตภัณฑ์เสริมอาหารลดน้ำหนัก และพิจารณาทบทวนกฎหมายที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งการแจ้งเตือนภัยให้ประชาชนทราบถึงความเสี่ยงและอันตรายต่อไป

"ที่ผ่านมาในต่างประเทศมีการตรวจพบการปลอมปน Desoxy-D2PM ในผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร เช่นสหรัฐอเมริกาพบการปลอมปนในผลิตภัณฑ์เสริมอาหารประเภทลดน้ำหนักยี่ห้อSlim Xtream ซึ่งทางบริษัทผู้ผลิตได้ออกมายอมรับต่อ Food and Drug Administration Office of Criminal Investigations ว่าได้จำหน่ายผลิตภัณฑ์ที่มีสาร Desoxy-D2PM จริง และประเทศแคนาดา โดย Health Canada ได้แจ้งข้อมูลรายการผลิตภัณฑ์ที่พบสารที่ไม่ได้แจ้งไว้ในผลิตภัณฑ์ และไม่ได้รับอนุญาตให้ขายในประเทศแคนาดา มีรายชื่อผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่ตรวจสอบโดย Hong Kong Department of Health ยี่ห้อ B-finn ซึ่งมีการขึ้นทะเบียนในประเทศไทย พบสารDesoxy-D2PM เช่นกัน" อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์กล่าว