‘หมอเจตน์’ หนุนตั้ง NHPB คุมนโยบายสุขภาพภาครัฐ-เอกชน ลดความซ้ำซ้อน

“หมอเจตน์” หนุน สปท.ตั้ง NHPB กำหนดนโยบายพร้อมคุมภาพรวมระบบสุขภาพประเทศ ทั้งภาครัฐและเอกชน ลดความซ้ำซ้อนนโยบายและงบประมาณ ระบุไม่ทับซ้อน คสช. เหตุบทบาทหน้าที่ต่างกัน โดย คสช.มุ่งธรรมนูญสุภาพ เน้นการมีส่วนร่วมภาคประชาชน จัดทำข้อเสนอแนะต่อรัฐบาล ขณะที่ NHPB ทำหน้าที่กำหนดนโยบายสุขภาพของประเทศ ซ้ำไม่ได้จัดตั้งเพื่อคุมตระกูล ส. เพราะไม่ใช่ คกก.บริหาร

นพ.เจตน์ ศิรธรานนท์

นพ.เจตน์ ศิรธรานนท์ ประธานกรรมาธิการสาธารณสุข สภานิติบัญญัติแห่งชาติ (สนช.) กล่าวถึงข้อเสนอการจัดตั้งคณะกรรมการนโยบายสุขภาพแห่งชาติ (National Health Policy Board: NHPB) ว่า เป็นข้อเสนอโดย สภาขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศ (สปท.) โดยคณะกรรมาธิการขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศด้านสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อม เพื่อเป็นกลไกในการอภิบาลระบบสุขภาพทั้งประเทศให้มีเอกภาพ โดยความเห็นส่วนตัวสนับสนุนกับแนวคิดนี้ เนื่องจากระบบสุขภาพปัจจุบัน นอกจากมีหลายระบบแล้ว หน่วยบริการยังมีหลายสังกัด นอกจากโรงพยาบาลในสังกัดกระทรวงสาธารณสุขแล้ว ยังมีโรงพยาบาลสังกัดกระทรวงกลาโหม กระทรวงมหาดไทย องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และโรงพยาบาลเอกชน ซึ่งทำให้การดำเนินนโยบายสุขภาพประเทศไม่เป็นไปในทิศทางเดียวกัน ดังนั้นจึงจำเป็นต้องมีกลไกที่เข้ามาดูภาพรวมระบบสุขภาพทั้งประเทศเพื่อให้นโยบายต่างๆ ในระบบสุขภาพขับเคลื่อนไปด้วยกัน

ทั้งนี้ นโยบายที่ต้องขับเคลื่อนในภาพรวม อาทิ นโยบายพัฒนาระบบการแพทย์เจ็บป่วยฉุกเฉิน (EMCO) ที่ต้องครอบคลุมถึงโรงพยาบาลเอกชน นโยบายผลิตแพทย์เพิ่มที่ต้องดูทั้งระบบ หรือแม้แต่การประเมินความคุ้มค่าของสิทธิประโยชน์รักษาพยาบาลที่จัดทำโดยโครงการประเมินเทคโนโลยีและนโยบายด้านสุขภาพ (HITAP) ซึ่งปัจจุบันนำมาใช้เฉพาะในระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าเท่านั้น ไม่ครอบคลุมระบบอื่น การจัดซื้อครุภัณฑ์ต่างๆ ทางการแพทย์ การประกันภัยบุคคลที่ 3 และรวมถึงงบสร้างเสริมสุขภาพทั้งหมด

นพ.เจตน์ กล่าวว่า ส่วนโครงสร้างของ NHPB นั้น มีข้อเสนอ 2 แนวทาง คือ

1.เป็นหน่วยงานอิสระ ดำเนินงานโดยอิสระเพื่อดูทั้งสุขภาพทั้งระบบ

และ 2.อยู่ภายใต้กระทรวงสาธารณสุข

ซึ่งหากเป็นการดำเนินการตามแนวทางที่ 2 นี้ กระทรวงสาธารณสุขในอนาคตต้องมีการปรับบทบาทตนเองเพื่อทำหน้าที่นี้ เน้นการดูภาพรวมระบบสุขภาพทั้งประเทศ และต้องปล่อยให้โรงพยาบาลออกนอกสังกัดไป แต่เรื่องนี้คงต้องพูดคุยกันยาว รวมถึงต้องทำประชาพิจารณ์ถึงข้อดีข้อเสียของการให้โรงพยาบาลออกนอกสังกัดกระทรวงสาธารณสุข

อย่างไรก็ตาม NHPB ในต่างประเทศมีการดำเนินการมานานแล้ว ซึ่งข้อเสนอนี้ได้มีการอ้างอิงและดูตัวอย่างจากต่างประเทศ และนำมาปรับให้เข้ากับบริบทประเทศไทย

ส่วนที่มองว่าการจัดตั้ง NHPB อาจซ้ำซ้อนกับบทบาทของคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (คสช.) นั้น นพ.เจตน์ กล่าวว่า การทำงานของ NHPB กับ คสช.นั้นแตกต่างกัน และมีบทบาทที่ไม่เหมือนกัน โดย คสช.จะเน้นการมีส่วนรวมของภาคีเครือข่ายและภาคประชาสังคมที่เข้ามาร่วมจัดทำธรรมนูญสุขภาพ และเป็นข้อเสนอแนะต่อรัฐบาลเพื่อให้หน่วยงานภาครัฐนำไปปฏิบัติ แต่ไม่ได้เป็นหน่วยงานกำหนดนโยบายที่มีผลในเชิงบริหาร แตกต่างจาก NHPB ซึ่งเป็นกลไกกำหนดนโยบายภาพรวมระบบสุขภาพของประเทศ นอกจากนี้จะทำให้งบประมาณระบบสุขภาพของประเทศมีความชัดเจนขึ้น

“ปัจจุบันงบประมาณในระบบสุขภาพของประเทศอยู่ที่ 17-18% ในจำนวนนี้เป็นงบประมาณกองทุนหลักประกันสุขภาพแห่งชาติเพียง 5% เท่านั้น หรือจำนวน 123,465 ล้านบาท ในปี 2560 และที่ผ่านมามีปัญหาขาดแคลนงบประมาณที่ส่งผลต่อหน่วยบริการ ซึ่งเมื่อขอปรับเพิ่มมักมีการอ้างอิงว่าจะทำให้งบประมาณด้านสุขภาพของประเทศขยับเพิ่มสูงถึง 19-20% ที่เกินเพดานของงบประมาณแผ่นดิน ทั้งที่งบประมาณระบบสุขภาพ 12-13% ถูกแทรกไว้ยังหน่วยงานต่างๆ ซึ่ง NHPB จะดูภาพรวมในเรื่องนี้ ซึ่งอาจทำให้รัฐบาลเห็นปัญหาที่ชัดเจนขึ้นและเพิ่มเติมงบประมาณลงในระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า” ประธาน กมธ.สาธารณสุข กล่าวและว่า นอกจากนี้ยังมีส่วนช่วยเพื่อลดความเหลื่อมล้ำระหว่างกองทุนได้

ต่อข้อซักถามว่า ขณะนี้การผลักดันจัดตั้ง NHPB อยู่ในขั้นตอนใด นพ.เจตน์ กล่าวว่า เรื่องนี้ต้องออกเป็นกฎหมาย ซึ่งคงต้องให้กระทรวงสาธารณสุขเป็นผู้เสนอ เนื่องจากเป็นหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง แต่เรื่องนี้มองว่ายังอีกไกล อย่างไรก็ตามการจัดตั้ง NHPB มองว่ากระทรวงสาธารณสุขน่าจะเห็นชอบด้วย เพราะเคยเป็นข้อเสนอของกระทรวงเองเมื่อ 5 ปีก่อน ส่วนที่มองว่าจะเป็นการจัดตั้งหน่วยงานเพื่อควบคุมตระกูล ส.นั้น คณะกรรมการชุดนี้มีอำนาจเพียงการกำหนดนโยบายไม่ได้มีอำนาจบริหาร ซึ่งหากจะยุบหน่วยงานใดหน่วยงานหนึ่งนั้นต้องเป็นเป็นคณะกรรมการบริหาร

ผู้สื่อข่าวถามว่า หากการผลักดัน NHPB สำเร็จ ผลที่ได้จะเป็นอย่างไร นพ.เจตน์ กล่าวว่า นโยบายสุขภาพทั้งประเทศ นอกจากจะดำเนินไปในทิศทางเดียวกันแล้ว ยังลดความซ้ำซ้อนของนโยบาย งบประมาณ และการดำเนินงานด้านต่างๆ ในระบบสุขภาพได้ ทำให้งบประมาณประเทศที่มีอยู่อย่างจำกัดถูกใช้ไปอย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งเป็นเป้าหมายหลักของการจัดตั้ง NHPB นี้