สร้าง อสม.นักบริหารมืออาชีพ เป็นไอดอลสุขภาพดี จุดประกายเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ

สบส.เปิดหลักสูตรอบรม อสม.เป็นนักบริหารมืออาชีพรุ่นแรก 35 คน เป็นผู้นำองค์กร อสม.และเป็นต้นแบบบุคคลสุขภาพดี หุ่นสมาร์ท จุดประกายการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมสุขภาพ ลดป่วย ลดโรคยกหมู่บ้าน/ชุมชน ลดความแออัดคนป่วยในโรงพยาบาล  

นพ.บุญเรือง ไตรเรืองวรวัฒน์ อธิบดีกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ (สบส.) กระทรวงสาธารณสุข ให้สัมภาษณ์ว่า นับเป็นเวลากว่า 35 ปี ที่อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านหรือ อสม.ได้ร่วมดูแลสุขภาพประชาชนร่วมกับกระทรวงสาธารณสุข จนประเทศไทยมีความเข้มแข็งในด้านการสาธารณสุขขั้นมูลฐานซึ่งมีประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมจัดการในระบบบริการปฐมภูมิจำนวน 1,040,000 คน เป็นแบบอย่างที่องค์การอนามัยโลกให้การชื่นชมยกย่อง

แต่เนื่องจากขณะนี้สภาพปัญหาสุขภาพเปลี่ยนแปลงรวดเร็วมาก โรคที่เกิดจากพฤติกรรมหรือโรคเอ็นซีดี (Non Communicable Diseases: NCD) เช่น มะเร็ง เบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ โรคไตวายเรื้อรัง กลายเป็นสาเหตุหลักของการเจ็บป่วยคนไทยนำหน้าโรคติดต่อ มีสาเหตุเกิดโรคหลายปัจจัยเกี่ยวข้องกัน จึงต้องปรับกลไกการทำงาน สบส.ได้มอบนโยบายการทำงานให้แกนนำ อสม. ได้แก่ ประธาน อสม.ระดับจังหวัดและ กทม.ที่เข้ารับหน้าที่ใหม่ 77 คน เน้นการทำงานเชิงรุก เพื่อลดความเสี่ยงการเกิดโรค 

นพ.บุญเรือง กล่าวต่อว่า ในปี 2559 นี้ สบส.มีนโยบายสร้าง อสม.ให้เป็นนักบริหารมืออาชีพ เป็นผู้นำองค์กร อสม. โดยได้จัดหลักสูตรอบรมรุ่นแรกจำนวน 35 คนที่จังหวัดยะลาเป็นเวลา 7 วัน ในช่วงปลายเดือนนี้ เพื่อให้มีความรู้ด้านการบริหารองค์กรให้บรรลุเป้าหมาย เพิ่มความเข้มแข็งบทบาทการมีส่วนร่วมภาคประชาชนอย่างยั่งยืน ส่งเสริมค่านิยมการเป็นจิตอาสา ฟื้นการเป็นสังคมแห่งน้ำใจของคนไทยในด้านการช่วยเหลือทำประโยชน์แก่ผู้อื่น

และส่งเสริมให้ อสม.นักบริหาร เป็นบุคคลต้นแบบหรือที่เรียกว่าไอดอลด้านสุขภาพ มีพฤติกรรมดูแลสุขภาพดี หุ่นสมาร์ท รูปร่างสมส่วน ไม่ป่วยอมโรค ไม่อ้วน ไม่สูบบุหรี่ ไม่ดื่มเหล้า เป็นที่ศรัทธาเชื่อถือของชาวบ้าน และจัดกิจกรรมสร้างพลังประกาศเจตนารมณ์ร่วมกับองค์กรในพื้นที่ องค์กรสุขภาพ เช่น การลดละเลิกบุหรี่ เหล้า ลดอุบัติเหตุช่วงเทศกาลสำคัญ รณรงค์กิจกรรมลดโรคภัยต่างๆ อย่างต่อเนื่อง มุ่งหวังให้เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพทั้งรายบุคคลจนถึงระดับทั้งหมู่บ้านชุมชนในที่สุด จะลดความแออัดจำนวนคนป่วยในโรงพยาบาลทุกระดับลงได้เป็นผลสำเร็จ      

ทั้งนี้ อสม.มี 4 ระดับ ได้แก่ ระดับพื้นฐานทั่วไป ระดับเชี่ยวชาญ 10 สาขา อสม.นักจัดการสุขภาพชุมชน และ อสม.นักบริหาร   

บทบาท อสม.มี 6 ประการได้แก่ แก้ข่าวร้าย กระจายข่าวดี ชี้บริการ ประสานงานสาธารณสุข บำบัดทุกข์ประชาชน ทำตนเป็นแบบอย่างที่ดี โดยขณะนี้ อสม.ทั่วประเทศจำนวน 52,236 คน ทำหน้าที่เป็นนักจัดการสุขภาพชุมชนแก้ปัญหาสุขภาพตามกลุ่มวัย 5 กลุ่มวัยในตำบลจัดการสุขภาพ ได้แก่ กลุ่มแม่และเด็ก กลุ่มวัยเรียน กลุ่มวัยรุ่น กลุ่มวัยทำงาน และกลุ่มผู้สูงอายุ ร่วมกับเจ้าหน้าที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เพื่อส่งเสริมป้องกันโรคและลดปัญหาคุกคามสุขภาพ เพิ่มคุณภาพชีวิต เช่นออกเยี่ยมผู้ป่วยติดเตียง ผู้พิการในชุมชนร่มกับทีมหมอครอบครัว เป็นต้น  

นอกจากนี้ ในปี 2559 อสม.ยังทำหน้าที่สำคัญของประเทศอีก ได้แก่ การคุ้มครองและพิทักษ์สิทธิผู้บริโภคด้านระบบบริการสุขภาพ ได้จัดตั้งศูนย์พิทักษ์สิทธิสุขภาพภาคประชาชน ระดับจังหวัด 76 จังหวัด เป็นศูนย์ข้อมูลข่าวสาร เผยแพร่และแลกเปลี่ยนเรียนรู้สิทธิคุ้มครองผู้บริโภคขั้นพื้นฐาน ได้ดำเนินการจัดตั้งครบทุกจังหวัดแล้ว