กรมการแพทย์ รุกกิจกรรม "บำบัดในผู้สูงอายุ" หวังเพิ่มคุณภาพชีวิตและชะลอความชรา

กรมการแพทย์รุกกิจกรรมบำบัดในผู้สูงอายุ เพื่อเพิ่มคุณภาพชีวิตและชะลอความชรา พร้อมให้บริการส่งเสริม ป้องกัน ดูแล รักษาและฟื้นฟู ในด้านต่างๆ หวังผู้สูงอายุสามารถทำกิจกรรมในชีวิตประจำวันได้ด้วยตนเองไม่เป็นภาระให้กับลูกหลาน

เมื่อวันที่ 29 ส.ค. 2567 พญ.อัมพร เบญจพลพิทักษ์ อธิบดีกรมการแพทย์ กล่าวว่า ปัจจุบันประเทศไทยได้ก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุแบบสมบูรณ์แล้ว โดยจากข้อมูลจากกรมกิจการผู้สูงอายุ เมื่อกลางปี 2567 จากจำนวนประชากรกว่า 66 ล้านคน มีผู้สูงอายุเป็นจำนวนกว่า 13.5 ล้านคน หรือคิดเป็นประมาณร้อยละ 20 ในขณะเดียวกันระบบริการสุขภาพต้องปรับตัวให้ทันต่อสถานการณ์ ซึ่งโรงพยาบาลหลายๆ แห่งได้ให้บริการส่งเสริม ป้องกัน ดูแล รักษาและฟื้นฟู ในด้านต่างๆ และในผู้สูงอายุ เช่น การเปิดคลินิกเฉพาะทางผู้สูงอายุ ทั้งนี้แนวคิดในการเตรียมตัวให้พร้อมสำหรับการเป็นผู้สูงอายุที่มีคุณภาพจึงถูกนำมาใช้  ซึ่งมองในหลายมิติ เช่น การเตรียมพร้อมด้านสังคม ด้านเศรษฐกิจ และด้านสุขภาพ โดยเฉพาะด้านสุขภาพซึ่งเป็นปัจจัยพื้นฐานของการมีคุณภาพชีวิตที่ดี ในผู้สูงอายุบางรายที่เกิดความเจ็บป่วยทำให้สูญเสียความสามารถในการใช้ชีวิตประจำวัน เมื่อผู้สูงอายุสามารถทำกิจกรรมต่าง ๆ ในชีวิตประจำวันได้ด้วยตนเอง ส่งผลให้มีความรู้สึกภาคภูมิใจในตนเอง และรู้สึกว่าตนเองไม่เป็นภาระให้กับลูกหลาน จึงส่งผลให้คุณภาพชีวิตและสุขภาพทางจิตใจของผู้สูงอายุดีขึ้น

นพ.รัฐดำรง ธรรมโชติ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลสมเด็จพระสังฆราชญาณสังวรเพื่อผู้สูงอายุ จังหวัดชลบุรี กล่าวว่า กิจกรรมบำบัด (Occupational Therapy) เป็นกระบวนการทางการแพทย์ที่ใช้การทำกิจกรรมเป็นเครื่องมือในการส่งเสริมสุขภาพและการฟื้นฟูความสามารถในการดำเนินชีวิตประจำวัน การบำบัดนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อช่วยให้บุคคลสามารถทำกิจกรรมที่มีความสำคัญต่อชีวิตของตนเองได้อย่างมีคุณภาพ กิจกรรมบำบัดสามารถใช้ได้กับทุกวัย แต่จะมีความสำคัญโดยเฉพาะในกลุ่มผู้สูงอายุที่มีความต้องการในการทำกิจกรรมประจำวันเนื่องจากความเสื่อมของร่างกายหรือจากภาวะสุขภาพอื่นๆ 

นางสาวภูวนาถ สถานพงษ์ นักกิจกรรมบำบัด กล่าวเพิ่มเติมว่า กิจกรรมบำบัด คือ การดูแลและช่วยเหลือผู้สูงอายุให้สามารถทำกิจกรรมในชีวิตประจำวันได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยมุ่งเน้นที่การเพิ่มคุณภาพชีวิต และการส่งเสริมให้ผู้สูงอายุทำกิจกรรมประจำวันด้วยตนเองให้ได้มากที่สุด เช่น การรับประทานอาหาร การแต่งตัว การอาบน้ำ และการเคลื่อนไหวหรือการเคลื่อนย้ายร่างกาย โดยกิจกรรมบำบัดสำหรับผู้สูงอายุเพื่อการคงสภาพความสามารถ มีการฝึกทักษะการเคลื่อนไหวเพื่อเสริมสร้างความแข็งแรงและความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อ ส่งเสริมการทำกิจกรรมสันทนาการ งานศิลปะ การอ่านหนังสือหรือการเล่นเกมส์เพื่อกระตุ้นสมอง หรือในผู้สูงอายุบางรายที่มีความเสี่ยงสำลักขณะรับประทานอาหาร นักกิจกรรมบำบัดจะมีการประเมิน การแนะนำประเภทอาหารที่เหมาะสม กระตุ้นกล้ามเนื้อที่ใช้ในการกลืนให้มีประสิทธิภาพ และเฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อนที่อาจส่งผลถึงชีวิตได้

นอกจากนักกิจกรรมบำบัดแล้ว ยังมีทีมสหสาขาวิชาชีพที่มีความเชี่ยวชาญ เข้ามามีบทบาทเพื่อช่วยส่งเสริมความสามารถในการทำกิจกรรมประจำวันของผู้สูงอายุให้มีประสิทธิภาพและเพิ่มคุณภาพ ทั้งนี้กิจกรรมบำบัดของโรงพยาบาลสมเด็จพระสังฆราชญาณสังวรเพื่อผู้สูงอายุ จังหวัดชลบุรี มีอุปกรณ์และเกมส์ที่ใช้ในการฝึกกระตุ้นสมอง ทำงานร่วมกับแพทย์เพื่อกำหนดเป้าหมายการฝึกกิจกรรมบำบัด ทำงานร่วมกันกับนักโภชนาการเพื่อกำหนดประเภทอาหารให้เหมาะสมสำหรับผู้ป่วยแต่ละราย ทำงานร่วมกับนักจิตวิทยาเพื่อส่งเสริมการทำงานของสมองและสนับสนุนทางจิตใจและอารมณ์ และยังทำงานร่วมกับพยาบาลวิชาชีพเพื่อเฝ้าระวังและสังเกตอาการภาวะแทรกซ้อน โดยคลินิกกิจกรรมบำบัดเปิดให้บริการแบบทั้งผู้ป่วยนอกและผู้ป่วยใน และยังมีสภาพแวดล้อมที่ร่มรื่น เป็นธรรมชาติ ปราศจากมลพิษและสิ่งรบกวน เหมาะแก่การฟื้นฟูสุขภาพทั้งด้านร่างกายและจิตใจ