อ้างสรรพคุณสมุนไพรเกินจริง “รากสามสิบ” ไม่รักษามะเร็งเต้านม

มะเร็งกับสมุนไพรมักถูกโยงใยเกี่ยวพันกันอยู่เสมอ และสมุนไพรจำนวนมากถูกแอบอ้างว่าสามารถรักษามะเร็งได้ทั้งๆ ที่บางชนิดสรรพคุณไม่เกี่ยวข้องกับอาการป่วยของโรคเลยด้วยซ้ำ

“รากสามสิบ” เป็นสมุนไพรอีกชนิดหนึ่งที่มีผู้เชื่อว่าสามารถรักษามะเร็งเต้านม โรคร้ายอันดับ 1 ในผู้หญิงไทยและทั่วโลก เนื่องจากผู้หญิงทุกคนมีความเสี่ยงเป็นมะเร็งเต้านมจากปัจจัยมากมาย จึงทำให้สมุนไพรอีกหลายชนิดถูกพ่วงให้มีสรรพคุณในการรักษามะเร็งเต้านมเข้าไปด้วย ทั้งๆที่บางครั้งอาจสารบางตัวในสมุนไพรกลับให้โทษต่อร่างกายของผู้ที่เป็นมะเร็งมากขึ้น

มะเร็งเต้านมเกิดจากความผิดปกติของเซลล์ที่อยู่ภายในท่อน้ำนมหรือต่อมน้ำนม เซลล์เหล่านี้มีการแบ่งตัวผิดปกติไม่สามารถควบคุมได้ มักแพร่กระจายไปตามทางเดินน้ำเหลือง ไปสู่อวัยวะที่ใกล้เคียงเช่น ต่อมน้ำเหลืองที่รักแร้ หรือแพร่กระจายไปสู่อวัยวะที่อยู่ห่างไกล เช่น กระดูก ปอด ตับ และสมอง เช่นเดียวกับมะเร็งชนิดอื่นๆ

สาเหตุของมะเร็งเต้านมเกิดจาก ความผิดปกติทางกรรมพันธุ์ หากคนในครอบครัวหรือญาติสายตรงเป็นมะเร็งเต้านมก็ยิ่งมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้น ผู้หญิงที่มีแม่ น้องสาว พี่สาว หรือบุตรเป็นมะเร็งเต้านมก่อนอายุ 50 ปี ควรต้องได้รับการตรวจเช็คมะเร็งเต้านม

นอกจากนี้ความเสี่ยงที่ทำให้เป็นมะเร็งเต้านม เช่น อายุเพิ่มขึ้นความผิดปกติของยีนในเซลล์เพิ่มขึ้น ,มีประจำเดือนตั้งแต่อายุยังน้อย (น้อยกว่า 12 ปี) หรือหมดประจำเดือนช้า (มากกว่าอายุ 50 ปี) ทำให้ร่างกายสัมผัสกับฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรนนานกว่าผู้หญิงปกติ

เต้านมมีเนื้อเยื่อแน่น เพราะมีต่อมนํ้านมมากกว่าผู้หญิงทั่วไปทำให้มีความเสี่ยงเพิ่มขึ้น แพทย์พบความผิดปกติได้ยาก ,ผู้หญิงตะวันตกมีความเสี่ยงสูงกว่าผู้หญิงชาวเอเชีย , การดื่มสุรามากกว่า 2-5 แก้วต่อวัน มีความเสี่ยงสูงกว่าผู้หญิงที่ไม่ดื่ม 1.5 เท่า ,ความอ้วนซึ่งยังทำให้เสี่ยงต่อโรคหัวใจและเบาหวานเพิ่มขึ้นด้วย ,ไม่เลี้ยงลูกด้วยนมมารดา โดยช่วงให้นมบุตรจะทำให้แม่ประจำเดือนไม่มา ซึ่งสามารถป้องกันมะเร็งเต้านมได้

ผู้หญิงทุกคนจึงควรตรวจเต้านมด้วยตนเองทุกเดือนหลังรอบเดือนหมด ประมาณ 1 สัปดาห์

ส่วน “รากสามสิบ” หรือชื่อเรียกอื่นๆว่า ผักชีช้าง (หนองคาย) ,สามร้อยราก (กาญจนบุรี) ,ผักหนาม (นครราชสีมา) ,จ๋วงเครือ (ภาคเหนือ) ,จั่นดิน ,ม้าสามด่อน ,สามสิบ ,ว่านรากสามสิบ ,ว่านสามร้อยราก ,สามร้อยผัว ,สาวร้อยผัว หรือ ศดาวรี เป็นต้น

เมื่อทำการสกัดรากสามสิบก็พบว่ามีสาร  asparagamine, cetanoate, daucostirol, sarsasapogenin, shatavarin, racemosol, rutin มีสรรพคุณในการต้านเชื้อรา เชื้อแบคทีเรีย ลดอาการอักเสบ คลายกล้ามเนื้อมดลูก มีสารบางชนิดที่มีฤทธิ์คล้ายกับฮอร์โมนเอสโตรเจนในผู้หญิง จึงมีประโยชน์ในการลดอาการวัยทองในผู้หญิงได้ดี

บ้างก็ว่า รากเป็นยาบำรุงทารกในครรภ์ บำรุงน้ำนม บำรุงสตรีหลังคลอด ช่วยบำรุงโลหิต บำรุงร่างกายสตรี เป็นยาบำรุงกำลัง ใช้เป็นยาชูกำลัง ช่วยขับน้ำคาวปลา แก้ปวดประจำเดือน หรือ ประจำเดือนมาไม่ปกติ

แพทย์แผนโบราณใช้เป็นยาบำรุงสำหรับสตรี เป็นที่มาของชื่อสาวร้อยผัว เชื่อกันว่าจะช่วยบำรุงสตรีสามารถมีบุตรได้ว่าจะอายุมากเท่าไรแล้วก็ตาม

ตำรายาไทยที่แม้จะสารพัดสรรพคุณก็ยังระบุว่าใช้ราก ซึ่งมีรสเย็น หวานชุ่ม ใช้แก้ขัดเบา ขับปัสสาวะ และขับเสมหะ บำรุงเด็กในครรภ์ บำรุงตับปอด แก้ตับปอดพิการ บำรุงกำลัง แก้กระษัย ฯลฯ หรือแม้แต่ในประเทศอินเดีย ที่จะใช้รากสามสิบ เหง้าขิงป่าและต้นจันทน์แดง แล้วผสมกับ “เหล้าโรง” ก็ใช้เป็นเพียงแค่ยาแก้วิงเวียน กระตุ้นประสาทเท่านั้น จึงไม่เคยมีหลักฐานทางการแพทย์หรือตำราจากประเทศไหน อ้างสรรพคุณสามารถรักษามะเร็งเต้านม 

ด้านสถาบันมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ให้ความรู้ว่า รากสามสิบมีสารสำคัญ คือ สเตียรอยด์ซาโปนิน ซึ่งเป็นสารไฟโตเอสโตรเจน มีคุณสมบัติคล้ายฮอร์โมนเอสโตรเจนของมนุษย์ จึงถูกนำมาใช้ประโยชน์ด้านบำรุงผิวพรรณ แก้ประจำเดือนมาไม่ปกติ บรรเทาอาการปวดประจำเดือน หรือใช้ทดแทนฮอร์โมนในสตรีวัยทอง

ผู้ที่เป็นหรือมีความเสี่ยงเป็นมะเร็งเต้านมควรเพิ่มความระมัดระวังในการใช้สมุนไพรรากสามสิบ เนื่องจากฮอร์โมนเอสโตรเจนจากสมุนไพรดังกล่าวอาจส่งต่อระดับสมดุลฮอร์โมนในร่างกาย ไม่ควรรับประทานสมุนไพรรากสามสิบติดต่อกันเป็นเวลานาน และไม่ควรใช้ร่วมกับยาคุมกำเนิดเนื่องจากมีฤทธิ์เสริมกัน ผู้ป่วยมะเร็งหรือผู้มีโรคประจำตัวควรปรึกษาแพทย์ก่อนการใช้