ผลการศึกษาพบ ‘เฟซบุ๊ค’ ขาดประสิทธิภาพตรวจจับ ‘ข่าวลวงโควิด-19’

ผลการศึกษาจากสหรัฐฯ พบว่า เฟซบุ๊คนั้นเต็มไปด้วยข่าวปลอมและทฤษฎีสมคบคิดเกี่ยวกับโรคระบาดโควิด-19 ซึ่งคงอยู่บนแพลตฟอร์มนานพอที่จะทำให้ผู้คนนับล้านตกอยู่ในความเสี่ยง

ก่อนหน้านี้ มาร์ค ซัคเคอร์เบิร์ก (Mark Zuckerberg) ซีอีโอของเฟซบุ๊คและทีมงานประกาศกับสาธารณะว่าตนจะมอนิเตอร์เฟซบุ๊ค และขจัดเนื้อหาที่เป็นข่าวลวงที่เกี่ยวข้องกับโรคโควิด-19 ก่อนที่จะแพร่กระจายเป็นวงกว้าง

อย่างไรก็ดี Avaaz องค์กรไม่แสวงหาผลกำไรในสหรัฐอเมริกา ซึ่งเคลื่อนไหวในหลากหลายประเด็น รวมทั้งประเด็นสิทธิมนุษยชนและความขัดแย้ง พบว่าการทำงานของเฟซบุ๊คไม่ประสบผลเท่าที่ควร ทั้งยังมีความพยายามไม่เพียงพอที่จะหยุดข่าวลวง

ทีมงานของ Avaaz ทำการศึกษาและตรวจสอบข่าวลวงบนเฟซบุ๊คที่เกี่ยวข้องกับโรคโควิด-19 มากกว่า 104 ชิ้น ครอบคลุม 6 ภาษา เผยแพร่ในช่วงวันที่ 16 ม.ค.-14 เม.ย. ที่ผ่านมา ซึ่งเป็นเนื้อหาหรือข้อความที่ได้รับการยืนยันจากกลุ่มตรวจจับข่าวลวงอิสระ (Fact checker) ว่าเป็นข้อความเท็จ หรือมีข้อมูลชี้นำที่สามารถสร้างความเสียหายแก่สาธารณะ

เนื้อหาเหล่านี้ถูกแชร์ผ่านเฟซบุ๊ค รวมแล้วมากกว่า 1.7 ล้านครั้ง และมียอดวิวสูงถึง 117 ล้านครั้ง 41% ของข้อความที่เป็นข่าวลวงยังคงอยู่บนเฟซบุ๊ค โดยที่ไม่ถูกขจัดออก และไม่มีแถบข้อความเตือน แม้ว่าเฟซบุ๊คจะยืนยันว่าได้ตั้งทีมตรวจสอบข่าวลวงขึ้นมาแล้วก็ตาม

ขณะที่ 65% ของข่าวลวง ได้รับการยืนยันและเตือนจากพาร์ทเนอร์ของเฟซบุ๊ค มิใช่จากทีมงานของเฟซบุ๊คเอง

68% และ 70% ของข่าวลวงที่เป็นภาษาอิตาลีและภาษาสเปน ไม่มีคำเตือนยืนยันข่าวลวงจากเฟซบุ๊ค ขณะที่ข่าวลวงในภาษาอังกฤษมี 23% ที่ไม่มีคำเตือน สะท้อนว่าทีมงานของเฟซบุ๊คขาดศักยภาพในการตรวจสอบข่าวลวงภาษาอื่นที่นอกเหนือจากภาษาอังกฤษ

ตัวอย่างของข้อความที่เป็นข่าวลวง และยอดวิวหรือแชร์ในช่วงเวลาที่ Avaaz ทำการศึกษาข่าวลวงบนเฟซบุ๊ค เช่น

- ใช้เครื่องเป่าผมช่วยลดความเสี่ยงติดไวรัสโควิด-19 (ข้อความเป็นภาษาอาหรับ / ยอดวิวบนเฟซบุ๊ค 2.6 ล้าน)

- สารคลอรีนไดออกไซด์ฆ่าเชื้อโควิด-19 ได้ (ข้อความเป็นภาษาอังกฤษ / ยอดวิวบนเฟซบุ๊ค 199,362 )

- น้ำมันโอรีกาโนหยุดยั้งการติดเชื้อโควิด-19 (ข้อความเป็นภาษาอังกฤษ / ยอดแชร์บนเฟซบุ๊ค 2,718)

- การระบาดของโรคโควิด-19 หยุดได้ด้วยการกินวิตามินซีครั้งละมากๆ (ข้อความเป็นภาษาอังกฤษ / ยอดวิวบนเฟซบุ๊ค 301,110)

- ยาต้านมาลาเรียสามารถรักษาผู้ติดเชื้อโควิด-19 (วิดีโอเป็นภาษาโปรตุเกส / ยอดวิวบนเฟซบุ๊ค 1.5 ล้าน)

- การอยู่บ้านไม่ช่วยลดการระบาดของโรคโควิด-19 แค่ปล่อยให้แบคทีเรียในร่างกายของมนุษย์ทำงานร่วมกับการจุดธูป จะช่วยต้านไวรัสได้ (วิดีโอเป็นภาษาอิตาเลี่ยน / ยอดวิวบนเฟซบุ๊ค 1.1 ล้าน)

นอกจากนี้ ยังพบว่าทีมงานของเฟซบุ๊คยังทำงานล่าช้าเกินไป โดยในบางข้อความ เฟซบุ๊คใช้เวลามากถึง 22 วัน เพื่อยืนยันและออกคำเตือนว่าข้อความนั้นเป็นข่าวลวง ในระหว่างที่ข้อความถูกแชร์กระจายเป็นวงกว้างไปแล้ว

Avaaz เสนอว่าข่าวลวงกระจายได้เร็วและขยายเป็นวงกว้าง มากกว่าที่ระบบของเฟซบุ๊คจะตรวจจับได้ ดังนั้น เฟซบุ๊คควรจะทำงานให้มีประสิทธิภาพมากกว่านี้ และใช้ระบบการตรวจจับและยืนยันข่าวลวงที่รวดเร็วและครอบคลุมหลายภาษา

*อ่านรายละเอียดการศึกษาของ Avaaz เพิ่มเติมได้ที่

How Facebook can Flatten the Curve of the Coronavirus Infodemic [https://secure.avaaz.org]