กว่า 75% ของโรคเกิดใหม่ เกิดจาก ‘สัตว์’ สู่ ‘คน’

ผู้แทนกรมอุทยานฯ เปิดข้อมูลในเวทีสมัชชาสุขภาพฯ ครั้งที่ 10 ระบุ กว่า 75% ของโรคเกิดใหม่เกิดจาก สัตว์สู่คน สัตวแพทย์ ชี้ ต้องมองระบบสุขภาพหนึ่งเดียว คน-สัตว์-สิ่งแวดล้อม

สัตวแพทย์หญิงรัตนพร ตั้งวังวิวัฒน์ ศูนย์ประสานงานเครือข่ายสุขภาพหนึ่งเดียว กล่าวในเวทีรายงานและแลกเปลี่ยนเรียนรู้การขับเคลื่อนมติสมัชชาสุขภาพ หัวข้อ “สุขภาพหนึ่งเดียว ของคน-สัตว์-สิ่งแวดล้อม” ซึ่งอยู่ภายใต้งานสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ ครั้งที่ 10 เมื่อวันที่ 21 ธ.ค.2560 ตอนหนึ่งว่า เรื่องสุขภาพหนึ่งเดียวเป็นการสร้างสุขภาพที่ดีของคน สัตว์ รวมทั้งความสมดุลของระบบนิเวศที่เกี่ยวข้องเชื่อมโยงกัน

สำหรับ “สุขภาพหนึ่งเดียว ของคน-สัตว์-สิ่งแวดล้อม” หรือ ระบบ one health ได้รับฉันทามติจากที่ประชุมสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ ครั้งที่ 6 พ.ศ. 2556 ให้บรรจุเป็น มติ 6.7 โดยเรื่องนี้เป็นแนวคิดสากล และมีการขับเคลื่อนมาเป็นระยะเวลาร่วม 4 ปี ขณะนี้มีการตั้งศูนย์ประสานงานสุขภาพหนึ่งเดียว ภายใต้กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) บูรณาการร่วมกับอีกหลายกระทรวง ซึ่งขณะนี้มีการลงนามข้อตกลงกับอีก 7 กระทรวง

นายสัตวแพทย์ภัทรพล มณีอ่อน ผู้แทนจากกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช กล่าวว่า โรคใหม่ที่เกิดขึ้นในปัจจุบันกว่าร้อยละ 75 มาจากสัตว์สู่คน โดยส่วนใหญ่จะเป็นสัตว์ป่า แต่สัตว์เลี้ยงก็อยู่ในกลุ่มที่เฝ้าระวังด้วย เพราะหากอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ไม่ดีก็จะกลายเป็นต้นเหตุของโรคอุบัติใหม่ได้

“สัตว์ป่าที่ถูกล่ามาทำเมนูแปลกๆ เช่น เสือ หมี เลียงผา ค้างคาว มนุษย์เชื่อว่ากินแล้วจะเพิ่มสรรพคุณต่างๆ ซึ่งเป็นความเชื่อที่ผิด เพราะสัตว์เหล่านี้มีเชื้อโรคแปลกๆ ที่สามารถติดต่อจากสัตว์สู่สัตว์ หรือสัตว์สู่คนได้ ฉะนั้นในเรื่องสุขภาพหนึ่งเดียว เราต้องรักษาความเป็นอยู่คน สัตว์ สิ่งแวดล้อม ให้ดี ไม่ให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางสิ่งแวดล้อม” นายสัตว์แพทยภัทรพล กล่าว

นายสัตวแพทย์ภัทรพล กล่าวอีกว่า แน่นอนว่าหากเกิดโรคระบาดจากสัตว์สู่คน ย่อมสร้างความเสียหายต่อระบบเศรษฐกิจเป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะมิติทางการท่องเที่ยว ดังนั้นสิ่งที่ทำได้นอกจากป้องกันเฝ้าระวัง คือรณรงค์ให้ความรู้กับประชาชน

นายกรภัทร ขันไชย ผู้ช่วยสาธารณสุขอำเภอทุ่งช้าง จ.น่าน กล่าวว่า อ.ทุ่งช้าง เป็นอำเภอเดียวในจังหวัดที่นำระบบ one health มาไปปรับใช้ เพราะ อ.ทุ่งช้าง เป็นเขตติดต่อกับ สปป.ลาว และก่อนหน้านี้เคยเกิดการระบาดไข้หวัดใหญ่ วัณโรคปอดเสมหะติดเชื้อ โรคพิษสุนัขบ้า

นอกจากนี้ ยังประสานความร่วมมือในระบบ one health ไปยัง สปป.ลาว ป้องกันโรคติดต่อระหว่างชายแดน 2 แผ่นดิน รวม 7 ด้าน มีการสร้างทีมงานร่วมแผ่นดิน ทั้งจากส่วนราชการด้านปกครอง ทหาร สาธารณสุข ปศุสัตว์ เพื่อป้องกันโรคต่างๆ ทั้งคน และสัตว์ ที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยง

ทั้งนี้ นับตั้งแต่แต่มีระบบ one health ทำให้เกิดความร่วมมือเป็นอย่างดีของทั้ง 2 ประเทศ เกิดการพูดคุยระหว่างแพทย์ทั้งฝั่งไทยและลาว แลกเปลี่ยนข้อมูลหลายกรณีทางโรค เป็นผลประโยชน์เกิดขึ้นต่อผู้คน