คนไร้บ้านกว่า 3 หมื่นคน ยังเข้าไม่ถึงสิทธิขั้นพื้นฐาน

สสส.เผยสถานการณ์คนไร้บ้าน ทั่วประเทศกว่า 3 หมื่นคน เฉพาะกทม.ราว 1,300 คน ยังเข้าไม่ถึงสิทธิขั้นพื้นฐาน วอนเปิดใจ ให้โอกาส ปรับมุมมองใหม่ สร้างความเข้าใจผ่านโครงการ Human of Street ตีแผ่ชีวิตจริงผ่านสื่อศิลปะนิทรรศการภาพถ่ายฝีมือคนไร้บ้าน ละครเวที นิทรรศการ รวมพลังคนรุ่นใหม่ผลักดันนโยบายสาธารณะยกระดับคุณภาพชีวิตคนไร้บ้าน

นางภรณี ภู่ประเสริฐ

เมื่อเร็วๆ นี้ นางภรณี ภู่ประเสริฐ รักษาการผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนสุขภาวะประชากรกลุ่มเฉพาะ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) กล่าวในงาน “กิจกรรมและเวทีเสวนาสาธารณะ Human of Street” ว่า จากสถานการณ์คนไร้บ้านทั่วประเทศ คาดการณ์มีคนไร้บ้านราว 30,000 คน และจากการสำรวจข้อมูลทางประชากรเชิงลึกของคนไร้บ้านในเขตกรุงเทพมหานครและพื้นที่เกี่ยวเนื่อง ในปี 2559 ของ สสส. พบว่า มีประชากรคนไร้บ้านในกรุงเทพมหานคร ทั้งในพื้นที่สาธารณะและศูนย์พักพิงชั่วคราวจำนวน 1,307 คน ร้อยละ 80 เป็นเพศชาย ส่วนใหญ่ร้อยละ 32.5 มีอายุระหว่าง 40-49 ปี ขณะที่มีผู้สูงอายุ (อายุ 60 ปีขึ้นไป) สูงถึงร้อยละ 22 ถือว่าสังคมคนไร้บ้าน เป็นสังคมสูงวัยโดยสมบูรณ์ก่อนผู้สูงอายุปกติในสังคม

และจากการทำงานของ สสส.ในช่วงที่ผ่านมา ได้ข้อค้นพบว่าคนไร้บ้านเป็นกลุ่มประชากรที่มีปัญหาทางสุขภาพมากกว่าค่าเฉลี่ยของสังคมไทยโดยรวม มีปัญหาโรคประจำตัว โดยเฉพาะความดันโลหิตสูง ถึงร้อยละ 51 ขณะที่คนทั่วไปอยู่ที่ร้อยละ 20 มีปัญหาสุขภาพจิตที่ไม่รุนแรง (ไม่เป็นอันตรายต่อสังคม) ประมาณร้อยละ 70 โดยคนทั่วไป ประมาณร้อยละ 17 ร้อยละ 31 มีโรคประจำตัวโดยเฉพาะโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) โดยคนทั่วไป ประมาณร้อยละ 22 มีปัญหาสุขภาพช่องปากร้อยละ 70 คนทั่วไป ประมาณร้อยละ 50

นอกจากนี้ สสส.ยังพบว่าการอยู่บนพื้นที่สาธารณะในระยะเวลานาน เป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญที่ทำให้สุขภาพของพี่น้องคนไร้บ้านย่ำแย่ลง และมากกว่าร้อยละ 50 มีปัญหาของการเข้าถึงบริการสุขภาพที่ครอบคลุมและมีประสิทธิภาพ ซึ่งมาจาก 2 ปัจจัยหลักคือ ร้อยละ 28 ไม่มีบัตรประชาชน อีกร้อยละ 22 มีปัญหาเรื่องการเข้าถึงบริการสุขภาพ สสส.จึงสนับสนุนการลดปัจจัยเสี่ยงทางสุขภาพ เพื่อการสร้างเสริมคุณภาพชีวิตของคนไร้บ้าน ให้สามารถกลับมาตั้งหลักชีวิตได้ ตลอดจนการสื่อสารกับสังคมให้มีความเข้าใจคนไร้บ้าน อันจะเป็นพื้นฐานสำคัญในการสนับสนุนและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนไร้บ้านอย่างยั่งยืน

“งานกิจกรรมและเวทีเสวนาสาธารณะ “Human of Street” ตอน Meet & Read คนไร้บ้าน จะเป็นการจุดประเด็นให้เกิดการแลกเปลี่ยน ถกเถียง สังเกตการณ์ “สถานการณ์คนไร้บ้าน” ในสังคมโดยเฉพาะคนรุ่นใหม่เพื่อนำไปสู่การมีส่วนร่วม ออกแบบและผลักดันนโยบายสาธารณะของภาคพลเมือง ในอนาคต โดยมีเป้าหมายแก้ปัญหาเชิงโครงสร้าง ยกระดับชีวิตคนจนเมืองและลดความเหลื่อมล้ำในสังคม” นางภรณี กล่าว

ขณะที่ นายสิทธิพล ชูประจง มูลนิธิกระจกเงา กล่าวว่า ที่ผ่านมามูลนิธิกระจกเงาพยายามหากระบวนการเพื่อแก้ไขปัญหาคุณภาพชีวิตด้านต่างๆ ให้กับกลุ่มคนไร้บ้าน อาทิ สถานะบุคคล สุขภาพ การเข้าถึงสิทธิและบริการด้านต่างๆ รวมถึงเศรษฐกิจ ซึ่งล้วนเป็นปัจจัยที่นำไปสู่การมีคุณภาพชีวิตที่ไม่ดี การแก้ปัญหาจะแก้ไขแตกต่างไปตามบุคคล ซึ่งมูลนิธิกระจกเงาได้พยายามคัดกรองและจำแนกเป็นกลุ่มๆ เช่น กลุ่มที่ขาดสถานะทางสังคม ซึ่งทำให้หางานไม่ได้ ส่งผลต่อเศรษฐกิจของคนไร้บ้าน ซึ่งนับว่าเป็นปัญหาที่ซ้อนทับกันอยู่ ขณะที่อีกกลุ่มหนึ่งอาจจะเป็นกลุ่มคนไร้บ้านที่เป็นผู้สูงอายุ ซึ่งจะได้รับการดูแลในรูปแบบที่แตกต่างออกไป การหารายได้ของคนกลุ่มนี้อาจจะลำบากกว่า ดังนั้นจึงต้องหารูปแบบการช่วยเหลือที่เหมาะสม ซึ่งมูลนิธิกระจกเงาในฐานะที่ทำงานคลุกคลีกับคนไร้บ้าน ก็อยากร่วมผลักดันให้ปัญหาคนไร้บ้านได้ออกสู่สาธารณะ และภาคสังคมตื่นตัวและร่วมกันแก้ปัญหาในวงกว้างมากขึ้น

ด้านนายอนรรฆ พิทักษ์ธานิน ผู้จัดการแผนงานสนับสนุนองค์ความรู้เพื่อการสร้างเสริมสุขภาวะและคุณภาพชีวิตคนไร้บ้าน กล่าวถึงโครงการ “กิจกรรมและเวทีเสวนาสาธารณะ Human of Street” ว่าเป็นแนวคิดที่ต้องการสื่อสารประเด็นคนไร้บ้านออกมาให้เข้าใจง่ายผ่านกระบวนการสื่อสารที่สนุกสนาน เนื่องจากที่ผ่านมาพบปัญหาว่าคนกรุงเทพฯ ไม่ได้รู้จักคนไร้บ้านมากนัก จึงเกิดแคมเปญนี้ขึ้น เพื่อสื่อสารกับคนภายนอกว่าชีวิตของคนไร้บ้านในปัจจุบันเป็นอย่างไร ผ่านกิจกรรมต่างๆ เช่น นิทรรศการภาพถ่ายฝีมือคนไร้บ้าน “My Everyday Life” รวบรวมโดยนักศึกษามหาวิทยาลัยศิลปากร เพื่อสื่อสารชีวิตประจำวันของคนไร้บ้าน ละครเวทีที่นำแสดงโดยคนไร้บ้านและกลุ่มมาร็องดู และบทเพลงเพื่อคนไร้บ้าน โดย จรูญวิทย์ พัวพันวัฒนะ หรือบิว เดอะวอยซ์ หนึ่งในอาสาสมัครที่เคยลงพื้นที่และสำรวจพื้นที่คนไร้บ้านกับโครงการมาแล้ว

นอกจากนี้ยังมีกิจกรรม “Mini Homeless Tour เรียนรู้ชีวิตคนไร้บ้าน” ที่จะเดินเท้าจากพิพิธบางลำพูเข้าไปศึกษาและพูดคุยกับคนไร้บ้านในพื้นที่เขตพระนคร เช่น ตรอกสาเก และลานคนเมือง การแสดงสินค้าและผลิตภัณฑ์จากฝีมือคนไร้บ้าน รายละเอียดอื่นๆ ติดตามได้ที่เฟซบุ๊กแฟนเพจ Penguinhomeless หรือ เว็บไซต์ http://penguinhomeless.com/humanofstreet/

ขอบคุณภาพจาก sertphoto