ภัยเงียบ “โรคหลอดเลือดสมอง” ตายทุก 20 นาที หนุน อสม.ส่งไลน์ภาพเตือน รู้ทันโรค ทุกเช้า

กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ เผยคนไทยเสียชีวิตจากโรคหลอดเลือดสมองเพิ่มขึ้น ล่าสุดในปี 2557 จำนวน 25,114 ราย เฉลี่ยตายทุก 20 นาที เหตุเพราะขาดความรู้ คิดว่าอาการจะดีขึ้นเอง จึงนำส่งโรงพยาบาลช้ากว่าที่กำหนด 3 ชั่วโมง เร่งแก้ไข โดยหนุนให้ อสม.ใช้ไลน์ ส่งภาพสติ๊กเกอร์การตรวจหาอาการเตือนของโรคที่ใบหน้า - แขนขาและคำพูดด้วยตัวเอง รู้โรคเร็ว – ส่งรักษาได้เร็ว ทักทายกันทุกเช้าหรือสัปดาห์ละครั้ง เริ่มดำเนินการแล้วในกลุ่มอสม.ที่จ.สมุทรสาคร จะประเมินผลเดือนก.ค.นี้       

นพ.ภานุวัฒน์ ปานเกตุ

นพ.ภานุวัฒน์ ปานเกตุ โฆษกกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ (สบส.) กระทรวงสาธารณสุข ให้สัมภาษณ์ว่า สบส.ได้ส่งเสริมความเข้มแข็งของภาคประชาชนในการร่วมดูแลแก้ไขปัญหาสุขภาพ ลดปัญหาการเจ็บป่วยและเสียชีวิต โดยเฉพาะกลุ่มโรคไม่ติดต่อซึ่งมีสาเหตุมาจากการใช้พฤติกรรมชีวิตไม่ถูกต้อง ซึ่งก่อให้เกิดการเสียชีวิตเพิ่มขึ้นและก่อความพิการมากขึ้น ที่สำคัญได้แก่ โรคหลอดเลือดสมอง ซึ่งชาวบ้านเรียกว่าโรคอัมพฤกษ์ อัมพาต เกิดจากหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงสมอง ตีบหรือแตก ทำให้สมองขาดเลือด เซลล์สมองตาย ต้องได้รับการดูแลรักษาอย่างรีบด่วนไม่เกิน 3-4 ชั่วโมง มิฉะนั้นทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิตหรือเกิดความพิการเป็นอัมพฤกษ์ อัมพาตได้ ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตและครอบครัวมาก โดยไทยพบผู้ป่วยโรคนี้มากขึ้นทั้งในเขตเมืองและชนบท ข้อมูลล่าสุดในปี 2557 ทั่วประเทศมีรายงานผู้ป่วย 228,836 ราย เสียชีวิต 25,114 ราย หรือกล่าวได้ว่าเสียชีวิตในทุกๆ 20 นาที   

นพ.ภานุวัฒน์ กล่าวต่อว่า ปัญหาที่ทำให้ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง เสียชีวิตและพิการ ส่วนใหญ่เกิดจากการขาดความรู้ความเข้าใจโรค เมื่อมีอาการแล้ว คิดว่าจะดีขึ้นเอง หรือลองรักษาด้วยวิธีอื่นก่อน จึงไปรับการรักษาช้า ดังนั้นเพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าว สบส.จึงได้ดำเนินการสร้างความเข้มแข็งในภาคประชาชน 2 มาตรการ คือ

1.อบรม อสม.ให้เป็นทั้งผู้ดำเนินการจัดการสุขภาพ เฝ้าระวังป้องกันโรคนี้และโรคอื่นๆ ในชุมชน ให้ความรู้ประชาชน และประพฤติตัวเป็นต้นแบบ เป็นผู้นำในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ลดความเสี่ยงเกิดโรค โดยรับประทานผักและผลไม้ให้ได้วันละ 400 กรัม งดดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ งดสูบบุหรี่ และออกกำลังกายให้ได้สัปดาห์ละอย่างน้อย 150 นาที แนะนำให้ผู้ที่เป็นโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ซึ่งมีความเสี่ยงเกิดโรคหลอดเลือดสมองสูง ให้ปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด

2.สนับสนุนให้ อสม.ใช้ช่องทางใหม่คือแอพพลิเคชั่นไลน์ ซึ่งเป็นโซเชียลมีเดียที่กำลังได้รับความนิยมกว้างขวางทุกวงการ นำมาใช้เป็นช่องทางแนะนำให้ประชาชน รู้จักอาการสัญญาณเตือนภัยของโรคหลอดเลือดสมอง รวมทั้งโรคอื่นๆ ซึ่งขณะนี้สำนักวิชาการต่างๆ ได้ผลิตขึ้นจำนวนมาก มีภาพและข้อความสั้นประกอบ เข้าใจง่ายๆ โดยขณะนี้กลุ่มอสม.ที่จังหวัดสมุทรสาคร ได้เริ่มทดลองดำเนินการเรื่องโรคหลอดเลือดสมองแล้ว  

นพ.วีรพล นิธิพงศ์ นายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดสมุทรสาคร กล่าวว่า จังหวัดสมุทรสาคร มีผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองเพิ่มขึ้นทุกปี จาก 1,782 รายในปี 2550 เพิ่มเป็น 2,200 ราย ในปี 2557 เสียชีวิต 273 ราย สาเหตุเนื่องจากนำส่งโรงพยาบาลช้ากว่าที่กำหนด 3 ชั่วโมง สำนักงานสาธารณสุขจังหวัด จึงร่วมประชุมกับแกนนำชมรม อสม.ในจังหวัด อสม.ได้เสนอแนวคิดที่จะกระตุ้นเตือนประชาชน โดยใช้โทรศัพท์มือถือสมาร์ทโฟน ซึ่งเป็นเทคโนโลยีใกล้ตัวที่สุดและใช้กันเป็นส่วนใหญ่ เป็นช่องทางส่งคำแนะนำตรงถึงตัวบุคคล

การดำเนินการเริ่มแรกได้ทดลองในกลุ่มแกนนำ อสม. 80 คนก่อน โดย อสม.จะส่งภาพอินโฟกราฟิกโรคหลอดเลือดสมอง แนะนำให้ตรวจอาการของโรคง่ายๆ ซึ่งเน้นที่อวัยวะ 3 จุด ได้แก่

1.อาการปากเบี้ยว มุมปากข้างใดข้างหนึ่งตกเวลายิ้ม

2.แขน ขาข้างใดข้างหนึ่งอ่อนแรง ยกไม่ได้ เดินเซ

และ 3.พูดลำบาก พูดไม่ได้ พูดไม่ชัด แทนคำสวัสดีในทุกเช้า หรือส่งให้กันอย่างน้อยอาทิตย์ละ 1 ครั้ง เพื่อให้สมาชิกรายกลุ่ม รายคน ใช้ตรวจอาการความผิดปกติตัวเองได้ หากพบมีอาการดังกล่าวข้อใดข้อหนึ่ง ให้รีบส่งโรงพยาบาลใกล้บ้านหรือ โทรแจ้ง 1669 เพื่อให้ได้รับการรักษาให้เร็วที่สุดภายใน 3 ชั่วโมง และยังสามารถเก็บภาพและส่งต่อให้คนอื่นได้อีก เริ่มดำเนินการแล้วกว่า 1 เดือน โดยสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดฯจะสรุปประเมินผลในเดือนกรกฎาคม 2559 นี้ เพื่อขยายผลจากระดับกลุ่มเล็กๆ เข้าสู่สมาชิก อสม.ทั้งจังหวัด และสร้างเป็นกลุ่มย่อยๆ สู่ระดับอำเภอ ตำบลและตัวบุคคลด้วย มั่นใจว่าจะช่วยให้จำนวนผู้เสียชีวิตและพิการจากโรคนี้ลดลงได้มาก