สธ.-สปสช.นำร่อง 60 อำเภอ ทำเครือข่ายระบบบริการสุขภาพปฐมภูมิ

สธ.-สปสช.นำร่อง 60 พื้นที่ทำเครือข่ายสุขภาพอำเภอ ยึดแนวทางใช้พื้นที่เป็นฐาน ประชาชนเป็นศูนย์กลาง ทดลองปฏิบัติจริง สู่การถอดบทเรียน ประเมินปัจจัยเสี่ยงและเส้นทางแห่งความสำเร็จ เพื่อเป็นต้นแบบขยายไปยังพื้นที่อื่น ชี้แนวโน้มทิศทางระบบสุขภาพ ต้องเน้นภาคประชาชนและท้องถิ่นส่วนร่วมมากขึ้น

นพ.สุวรรณชัย วัฒนายิ่งเจริญชัย รองปลัดกระทรวงสาธารณสุข กล่าวถึงการพัฒนาระบบบริการสุขภาพปฐมภูมิโดยใช้พื้นที่เป็นฐาน ประชาชนเป็นศูนย์กลางว่า การจัดการสุขภาพระดับอำเภอไม่ใช่เรื่องใหม่ องค์การอนามัยโลกได้ระบุไว้ตั้งแต่ปี 2530 ว่า การจัดการสุขภาพที่เหมาะสมคือการจัดสุขภาพระดับอำเภอ เนื่องจากขนาดพื้นที่ไม่เล็กไม่ใหญ่ ไม่ซับซ้อนมากนัก แต่ส่งผลต่อประสิทธิภาพการจัดการได้ไม่ยาก สามารถตอบสนองความต้องการของคนในอำเภอได้ แต่การจะทำให้เกิดการจัดการสุขภาพระดับอำเภอได้นั้น ต้องอาศัยความร่วมมือ การบูรณาการร่วมกันภายในท้องถิ่นและภูมิภาค กระทรวงสาธารณสุขใช้หลักการนี้ในการดำเนินการต่อเนื่อง ภายใต้พื้นฐานการขับเคลื่อนระบบสุขภาพอำเภอ (District Health System: DHS) ทั้งการใช้ความรู้นำงานบริการและการใช้ธรรมาภิบาลนำการบริหารจัดการ  

“60 อำเภอซึ่งได้มีการพัฒนาระบบสุขภาพปฐมภูมิโดยใช้พื้นที่เป็นฐานและประชาชนเป็นศูนย์กลาง จะเป็นส่วนสำคัญของการถอดบทเรียน สร้างประสบการณ์เรียนรู้ ปัจจัยเสี่ยง อุปสรรคปัญหา การสร้างการมีส่วนร่วมและความเป็นเอกภาพ สู่การขยายดำเนินงานในพื้นที่อื่นให้ประสบผลสำเร็จต่อไป” นพ.สุวรรณชัย กล่าว     

ด้าน นพ.ชูชัย ศรชำนิ ผู้ช่วยเลขาธิการสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) กล่าวว่า การขับเคลื่อนและปฏิรูประบบบริการสาธารณสุข มีประเด็นท้าทาย 5 ประเด็นที่สำคัญในอนาคต คือ 1.ความร่วมมือในการสร้างหลักประกันของทุกภาคส่วน 2.การเงินระยะยาวของระบบเพื่อความยั่งยืน 3.การพัฒนาระบบบริการปฐมภูมิและการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรค 5 กลุ่มวัย เพื่อลดการเจ็บป่วย 4.การจัดระบบดูแลผู้สูงอายุในชุมชน รองรับสังคมผู้สูงอายุ และ 5.การวิจัยและพัฒนาในการใช้ภูมิปัญญาไทยในการพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการสาธารณสุข ซึ่งการพัฒนาเครือข่ายสุขภาพอำเภอเป็นส่วนสำคัญที่จะเข้ามาช่วยสนับสนุนให้เกิดความสำเร็จ นอกจากการดำเนินการโดยภาครัฐ

การดำเนินงานของการจัดระบบสุขภาพระดับอำเภอ จะอยู่ภายใต้คณะกรรมการประสานงานสาธารณสุขระดับอำเภอ (คปสอ.) เป็นการบูรณาการร่วมกัน ซึ่ง สปสช.พร้อมให้การสนับสนุนผ่านงบประมาณที่จ่ายตามผลงานและคุณภาพบริการ (Quality and Outcome Framework: QOF) และงบกองทุนส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค ทั้งหมดนี้เพื่อทำให้เกิดการจัดระบบสุขภาพที่ดีสำหรับชุมชน โดยเบื้องต้นเป็นการนำร่อง 60 อำเภอ ก่อนขยายให้ครอบคลุมทั่วประเทศ

นพ.ยงยศ ธรรมวุฒิ ผู้อำนวยการสำนักงานบริหารยุทธศาสตร์สุขภาพวิถีชีวิตไทย กระทรวงสาธารณสุข กล่าวว่า ในการดำเนินนโยบายพัฒนาระบบบริการสุขภาพโดยใช้พื้นที่เป็นฐานและประชาชนเป็นศูนย์กลาง คณะกรรมการพัฒนาระบบสุขภาพระดับอำเภอได้คัดเลือกพื้นที่นำร่องซึ่งมีความเป็นเมืองสูง, ห่างไกล ทุรกันดาร, 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ และที่มีความพร้อมด้านการเงิน รวม 60 อำเภอ เพื่อศึกษารูปแบบการดำเนินงาน โดยดำเนินงานไปแล้วในระยะหนึ่ง และได้จัดเวทีการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ รูปแบบการพัฒนาระบบสุขภาพอำเภอในแต่ละพื้นที่ เพื่อนำไปสู่ปรับปรุงการดำเนินงานระบบสุขภาพในพื้นที่ให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้นต่อไป.

ทั้งนี้ รายชื่อ 60 อำเภอนำร่อง เครือข่ายสุขภาพอำเภอ พัฒนาระบบบริการสุขภาพปฐมภูมิโดยใช้พื้นที่เป็นฐาน ประชาชนเป็นศูนย์กลาง ปี 2559 มีดังนี้

เขต 1 มี 6 อำเภอ

จ.เชียงราย : อ.เมือง, อ.เชียงของ

จ.น่าน : อ.ปัว

จ.แม่ฮ่องสอน : อ.ปางมะผ้า

จ.ลำพูน : อ.บ้านโฮ่ง

เขต 2 มี 5 อำเภอ

จ.พิษณุโลก : อ.นครไทย, อ.บางระกำ, อ.เมือง

จ.เพชรบูรณ์ : อ.หล่มเก่า

จ.อุตรดิตถ์ : อ.ลับแล

เขต 3 มี 8 อำเภอ          

จ.ชัยนาท : อ.มโนรมย์

จ.กำแพงเพชร : อ.เมือง, อ.คลองลาน, อ.พรานกระต่าย

จ.พิจิตร : อ.วชิรบารมี, อ.สามง่าม

จ.นครสวรรค์ : อ.เมือง, อ.เก้าเลี้ยว

เขต 4 มี 8 แห่ง

จ.นนทบุรี : อ.เมือง

จ.ปทุมธานี : อ.เมือง, อ.ลำลูกกา

จ.สระบุรี : อ.แก่งคอย, อ.ดอนพุด, อ.มวกเหล็ก

จ.ลพบุรี : อ.ลำสนธิ, อ.ท่าหลวง

เขต 5 มี 4 แห่ง

จ.ราชบุรี : อ.สวนผึ้ง

จ.สุพรรณบุรี : อ.เมือง

จ.ประจวบคีรีขันธ์ : อ.ปราณบุรี

เขต 6 มี 4 แห่ง

จ.ฉะเชิงเทรา : อ.บ้านโพธิ์, อ.บางน้ำเปรี้ยว

จ.สมุทรปราการ : อ.บางพลี

จ.ระยอง : อ.วังจันทร์

เขต 7 มี 9 แห่ง

จ.กาฬสินธุ์ : อ.กุฉินารายณ์, อ.ยางตลาด

จ.ขอนแก่น : อ.เมือง, อ.หนองสองห้อง, อ.น้ำพอง, อ.อุบลรัตน์, อ.ชุมแพ

จ.มหาสารคาม : อ.เมือง

จ.ร้อยเอ็ด : อ.สุวรรณภูมิ

เขต 8 มี 2 แห่ง

จ.เลย : อ.ด่านซ้าย

จ.อุดรธานี : อ.น้ำโสม

เขต 9 มี 4 แห่ง

จ.ชัยภูมิ : องหนองบัวระเหว

จ.นครราชสีมา : อ.เมือง, อ.จักราช

จ.บุรีรัมย์ : อ.กระสัง

เขต 10 มี 10 แห่ง

จ.ยโสธร : อ.คำเขื่อนแก้ว

จ.ศรีสะเกษ : อ.ขุนหาญ

จ.อุบลราชธานี : อ.50 พรรษา

จ.อำนาจเจริญ : 7 อำเภอ (ทั้งจังหวัด คือ พนา, เสนางคนิคม, เมือง, ชานุมาน, หัวตะพาน, ลืออำนาจ, ปทุมราชวงศา)

เขต 11 มี 5 แห่ง

จ.ชุมพร : อ.ทุ่งตะโก

จ.นครศรีธรรมราช : อ.สิชล

จ.สุราษฎร์ธานี : อ.เกาะสมุย, อ.กาญจนดิษฐ์

จ.กระบี่ : อ.เมือง

เขต 12 มี 7 แห่ง

จ.นราธิวาส : อ.ตากใบ

จ.ปัตตานี : อ.หนองจิก

จ.ยะลา : อ.รามัน

จ.สงขลา : อ.นาทวี, อ.เทพา, อ.หาดใหญ่ง

จ.สตูล : อ.ละงู

เขต 13 มี 1 แห่ง เขตบางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร