“กระเป๋าผ้ายืด” นวัตกรรมรพ.เชียงรายฯ ลดติดเชื้อแพ้พลาสเตอร์-ล้างไตช่องท้อง

งานประชุมระดับชาติ “บำบัดทดแทนไตทางช่องท้อง” ชูผลงาน “กระเป๋าผ้ายืดลดอาการแพ้พลาสเตอร์” ไอเดียเจ๋ง รพ.เชียงรายประชานุเคราะห์ หนึ่งในนวัตกรรมล้างไตทางช่องท้องดีเด่น ปี 57 ช่วยลดความเสี่ยงติดเชื้อช่องท้องจากภาวะแพ้พลาสเตอร์ปิดแผลถึงร้อยละ 95 แถมประหยัด ทำความสะอาดได้ง่าย ช่วยผู้ป่วยล้างไตผ่านช่องท้องมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น  

24 พ.ย.57 นพ.ศุภชัย คุณารัตนพฤกษ์ ประธานคณะกรรมการสนับสนุนการพัฒนาระบบบริการทดแทนไตในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ กล่าวว่า ภายหลังจากที่คณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (บอร์ด สปสช.) ได้ขยายชุดสิทธิประโยชน์คุ้มครองผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ โดยเน้นการล้างไตผ่านช่องท้องให้เป็นการบำบัดอันดับแรก (PD First Policy) เพื่อให้ผู้ป่วยเข้าถึงการรักษาอย่างทั่วถึง นอกจากนี้เพื่อให้เกิดการดูแลที่มีคุณภาพ สปสช.ยังได้สนับสนุนให้เกิดเครือข่ายการดูแลผู้ป่วย การสร้างองค์ความรู้ และนวัตกรรมใหม่ๆ เพื่อมุ่งพัฒนาดูแลผู้ป่วยไตวายเรื้อรังที่รับการล้างไตผ่านทางช่องท้อง (Continuous Ambulatory Peritaneal Dialysis: CAPD)

นพ.ศุภชัย กล่าวว่า เพื่อเป็นการเชิดชูและให้กำลังใจกับหน่วยบริการ เจ้าหน้าที่ CAPD ในการประชุมระดับชาติเรื่อง “การบริการบำบัดทดแทนไตทางช่องท้อง: เพื่อผู้ป่วยและสังคมไทย” จัดขึ้นเป็นครั้งแรก ระหว่างวันที่ 20-21 พฤศจิกายน นี้ ได้มีการมอบรางวัลนวัตกรรมการล้างไตทางช่องท้องดีเด่น ปี 2557 ให้กับ 10 ผลงานที่ผ่านการคัดเลือกจาก 66 ผลงาน จากหน่วยบริการ CAPD 41 แห่ง ใน 30 จังหวัด ทั้งนี้หนึ่งในผลงานนวัตกรรมที่น่าสนใจและเป็นประโยชน์ต่อการดูแลผู้ป่วยอย่างยิ่ง คือ “กระเป๋าผ้ายึดลดอาการแพ้พลาสเตอร์” ที่ช่วยลดภาวะความเสี่ยงติดเชื้อบริเวนทางออกของสายล้างไตที่ผ่านเข้าช่องท้องได้ โดยจะมีการขยายและพัฒนาต่อยอดเพื่อให้ผู้ป่วยได้รับการดูแลอย่างมีคุณภาพ

น.ส.จิราภรณ์ สุพลมาตย์ พยาบาลโรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์ จ.เชียงราย ผู้คิดค้นนวัตกรรม “กระเป๋าผ้ายืดลดอาการแพ้พลาสเตอร์” กล่าวว่า จากสถิติการล้างไตทางช่องท้องของ รพ.เชียงรายประชานุเคราะห์ ปี 2556 มีผู้ป่วยถึง 60ราย จากจำนวนผู้ป่วยที่ล้างไตผ่านช่องท้องทั้งหมด 437 ราย ที่มีอาการแพ้พลาสเตอร์ปิดแผลที่ใช้เก็บสายยางผ่านช่องท้อง โดยจะมีอาการคัน มีผืน หรือตุ่มน้ำใสขึ้นบริเวณที่ปิดพลาสเตอร์ บางรายผื่นคันลุกลามไปถึงบริเวณแผลช่องทางออกของสาย ทำให้เกิดความเสี่ยงที่จะติดเชื้อบริเวณทางออกของสายผ่านช่องท้อง ซึ่งในการแก้ไขปัญหา รพ.ต่างแนะนำให้เปิดแผลหรือให้ผู้ป่วยใช้ พลาสเตอร์รุ่น v3000 ที่มีคุณสมบัติพิเศษปิดทับแทน นอกจากคุณสมบัตป้องกันน้ำเข้าแล้วยังช่วยระบายเหงื่อได้ดี ทำให้ผู้ป่วยสามารถอาบนำทำความสะอาดได้ แต่พลาสเตอร์รุ่นนี้ยังมีราคาสูงทำให้มีปัญหาต่อการเข้าถึง

ด้วยเหตุนี้จึงได้คิดค้นหาวัสดุเพื่อใช้ทดแทนเพื่อเป็นทางเลือกให้กับผู้ป่วย โดยทำเป็น “กระเป๋าผ้ายืดลดอาการแพ้พลาสเตอร์” ด้วยการนำผ้ายืดสี่เหลี่ยมผืนผ้าที่ทำจาก Elastic bandage ความกว้างขนาด 6 นิ้วมาประกบกัน 2 ชั้น ตัดเย็บให้ปลายทั้งสองด้านติดกัน บริเวณตรงกลางของผืนผ้าเย็บเป็นกระเป๋าเพื่อใช้เป็นช่องสำหรับเก็บสายยาง พร้อมกันนี้ปลายผ้าทั้ง 2 ด้านติด Vecro tape หรือเทปตีนตุ๊กแก สำหรับเลื่อนได้ตามขนาดตัวผู้ป่วย ทั้งนี้ได้ตัดเย็บให้ผู้ป่วย 41 ราย นำไปทดลองใช้คนละ 3 ผืน เพื่อเปลียนทำความสะอาดทุกวัน

น.ส.จิราภรณ์ กล่าวว่า จากผลทดลองใช้พบว่า สามารถลดอาการแพ้พลาสเตอร์จากเดิมได้ถึงร้อยละ 95.1 โดยในจำนวนนี้มีผู้ป่วยเพียง 2 รายที่ยังคงมีอาการแพทย์ โดยรายหนึ่งเป็นผู้ติดเชื้อเอชไอวี และอีกรายหนึ่งมีประวัติแพ้น้ำยาล้างมือ 4%Chrohexidine scrub ขณะที่การขยับเคลื่อนที่ของสายล้างไตไม่มีความต่างทางสถิติ ภาพรวมผู้ป่วย 37 รายที่ใช้ “กระเป๋าผ้ายืดลดอาการแพ้พลาสเตอร์” มีความพึงพอใสจหลังการใช้งาน เนื่องจากสะดวก ประหยัด ร้อยละ 90.2 ยังคงใช้ต่อไป มีเพียงร้อยละ9.8 ไม่ใช่เพราะร้อนและอึดอัด 

“การใช้กระเป๋าผ้ายืดลดอาการแพ้พลาสเตอร์เป็นทางเลือกหนึ่งเพื่อหลีกเลี่ยงการใช้พลาสเตอร์ที่ก่อให้เกิดการแพ้ ง่ายต่อการใช้งาน ประหยัด สะดวก ไม่มีผลต่อแผลช่องทางออกของสายล้างไต สามารถซักได้ด้วยสบู่ และอบฆ่าเชื้อโรคได้โดยไม่เสียคุณสมบัติ มีอายุใช้งาน 1-6 เดือน ประหยัดกว่าพลาสเตอร์ เทปผ้า 190 บาท และประหยัดกว่า Micropore 40 บาท หรือประหยัดกว่า Transparent ถึง 496 บาท” น.ส.จิราภรณ์ กล่าว

นอกจากนี้ยังมีผลงานนวัตกรรมล้างไตทางช่องท้องอืนๆ ที่ได้รับการคัดเลือกให้ได้รับรางวัลในปีนี้ ได้แก่ นวัตกรรม Two in one exercise จาก รพ.สมุทรปราการ, ถุงน้ำยาล้างไต เปลี่ยนโฉมใหม่ทั้งในและนอก รพ. จาก รพ.สมเด็จพระยุพราชเลิงนกทา, เบาะรองนองถุงยา CAPD จาก รพ.ศรีนครินทร์, Your bag for your life จาก รพ.นครปฐม, BAKE FOR YOUอาหารว่างสำหรับผู้ป่วยโรคไต จาก รพ.บ้านแพ้ว, คิดดีจาก PD จาก รพ.น่าน, ขันป้องกันแผลเปียกน้ำ จาก รพ.สมเด็จพระยุพราชสว่างแดนดิน และผ้ากันเปื้อนอเนกประสงค์ จาก รพ.บ้านแพ้ว   

ทั้งนี้  ประเทศไทยจึงมีความโดดเด่นในเวทีสุขภาพระดับโลกในด้านการลงทุนด้านสุขภาพที่มีประสิทธิภาพ ซึ่งในวันที่ 27-28 พฤศจิกายนนี้ ณ โรงแรมแมริออท ถ.สุขุมวิท เตรียมจัดระดับเวทีอาเซียนเชื่อมต่อจากการประชุมระดับชาติของไทย เพื่อเรียนรู้และช่วยเหลือกันในการพัฒนาเพื่อแก้ปัญหาและรองรับการดูแลผู้ป่วยโรคไตวายซึ่งเป็นโรคค่าใช้จ่ายสูงที่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นตามจำนวนผู้ป่วยโรคเรื้อรังและการก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ