กรมวิทย์ฯปรับกลยุทธ์ควบคุมแมลงคุกคามสุขภาพมนุษย์ เหตุแมลงปรับตัวเร็ว

กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข เผยแมลงเป็นสิ่งมีชีวิตที่ประสบความสำเร็จในการปรับเปลี่ยนตามสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงได้ดีที่สุด และมีการดื้อต่อสารเคมี โดยเฉพาะแมลงที่เป็นปัญหาด้านสาธารณสุข ร่วมมือกับหน่วยงานต่างๆ ปรับกลยุทธ์และวิธีการควบคุมแมลงดังกล่าวให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของคนไทย

21 ก.ค. 57 นพ.อภิชัย มงคล อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กล่าวภายหลังเป็นประธานเปิดการฝึกอบรม “แนวทางใหม่ในการควบคุมยุงและแมลงอื่นที่เป็นปัญหาสาธารณสุข ณ โรงแรมดิเอมเพรส จังหวัดเชียงใหม่ ว่า แมลงเป็นสิ่งมีชีวิตที่ประสบความสำเร็จในการปรับตัวต่อสภาพแวดล้อมได้ดีที่สุดชนิดหนึ่งในบรรดาสิ่งมีชีวิตทั้งหมดบนโลก แม้จะมีวงจรชีวิตที่สั้นแต่สามารถแพร่พันธุ์ได้จำนวนมากและรวดเร็ว เป็นเหตุให้จำนวนประชากรแมลงมีมากที่สุดและสามารถพบได้เกือบทุกที่บนโลก ซึ่งแมลงบางชนิดให้ประโยชน์ต่อมนุษย์แต่มีจำนวนมากที่เป็นปัญหาสาธารณสุข เนื่องจากเป็นพาหะของโรคที่สำคัญ เช่น ไข้เลือดออก ไข้สมองอักเสบ มาลาเรีย โรคเท้าช้าง โรคไทฟอยด์ อหิวาตกโรค โรคภูมิแพ้ต่างๆ เป็นต้น ทั้งนี้ด้วยสภาพทางภูมิศาสตร์ของประเทศไทย ที่ตั้งอยู่ในเขตร้อนที่มีลักษณะอากาศและอุณหภูมิที่เอื้อต่อการเจริญเติบโตของแมลงเป็นอย่างดี จึงมักประสบปัญหาสาธารณสุขที่เกิดจากแมลงที่มีอยู่มากมายหลายชนิดอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ซึ่งการแก้ปัญหาที่เกิดจากแมลงดังกล่าวที่มีประสิทธิภาพมากที่สุดคือ การควบคุมและป้องกันการกำจัดแมลง

อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กล่าวเพิ่มเติมว่า แม้ว่าหน่วยงานด้านสาธารณสุขจะมีการปรับปรุงวิธีการควบคุมและป้องกันกำจัดแมลงให้ได้ผลดีมาอย่างต่อเนื่อง แต่ชีววิทยาของแมลงแต่ละชนิดก็มีการปรับเปลี่ยนตามสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนตลอดเวลาเช่นกัน อีกทั้งแมลงบางชนิดมีการปรับตัวให้เกิดการดื้อต่อสารเคมีอีกด้วยส่งผลให้เกิดปัญหาด้านสาธารณสุขมากยิ่งขึ้น ดังนั้นกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ โดยสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์สาธารณสุข จึงได้ร่วมกับหน่วยงานต่างๆ ได้แก่ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ คณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล และคณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในการปรับกลยุทธ์การกำจัดแมลงที่เป็นปัญหาด้านสาธารณสุข โดยการบูรณาการความรู้ที่เป็นปัจจุบันและเทคนิคที่ทันสมัยในการป้องกันและกำจัดแมลงที่สำคัญทางการแพทย์ พร้อมถ่ายทอดความรู้ไปยังชุมชน เพื่อเป็นการยกระดับคุณภาพชีวิตของคนไทยให้ดียิ่งขึ้น

“แมลงที่เป็นปัญหาด้านสาธารณสุขนั้นทำให้เกิดโรคได้ 2 ประเภท คือ ทำให้เกิดโรคโดยตรง เช่น ผึ้ง ตะขาบ หรือมด จะต่อยหรือกัดแล้วปล่อยสารพิษและสารระคายเคือง  หรือพวกเหลือบ หมัด เหา จะกัดดูดเลือดจะทำให้เกิดความรำคาญและเกิดอาการแพ้ได้ อีกประเภทหนึ่งคือการเป็นพาหะนำโรค โดยแมลงนำเชื้อโรคมาสู่คนโดยตรง เช่น แมลงวันที่ตอมสิ่งปฏิกูลซึ่งอาจมีเชื้ออหิวาต์แล้วมาตอมอาหาร เมื่อคนรับประทานอาหารดังกล่าวก็ทำให้เกิดโรคได้ หรือ ยุงซึ่งเป็นพาหะนำโรคต่าง ๆ เมื่อกัดคนแล้วจะทำให้เกิดโรคเช่น ไข้เลือดออก โรคมาลาเรีย โรคไข้สมองอักเสบ เป็นต้น” นพ.อภิชัยกล่าว