สมาคมแพทย์ผิวหนังฯ เตือนมหันตภัยฟิลเลอร์ ฉีดโดยไม่ใช่แพทย์ เสี่ยงตาบอด

สมาคมแพทย์ผิวหนังแห่งประเทศไทยเผยปัญหาของ ฟิลเลอร์เอฟเฟ็กซ์ “มหันตภัยฟิลเลอร์...ฉีดโดยไม่ใช่แพทย์” ยังเป็นปัญหาเรื้อรังของสังคมไทย และผู้ที่นิยมรักการฉีดฟิลเลอร์เพื่อความงาม เตือนอันตรายฉีดโดยไม่ใช่แพทย์ อาจจะทำให้เกิดตาบอด หรือมีผลกระทบกับร่างกายมีให้เห็นอยู่เสมอ

ศ.นพ.ประวิตร อัศวานนท์

ศ.นพ.ประวิตร อัศวานนท์ ประชาสัมพันธ์สมาคมแพทย์ผิวหนังแห่งประเทศไทย กล่าวว่า ปัญหาของ ฟิลเลอร์เอฟเฟกต์ “มหันตภัยฟิลเลอร์...ฉีดโดยไม่ใช่แพทย์” เป็นหัวข้อของปัญหาเรื้อรังในสังคมไทยปัจจุบัน โดยเฉพาะเรื่องของการนำสารเติมเต็มหรือฟิลเลอร์มาใช้เป็นองค์ประกอบในการให้บริการเพื่อเสริมจมูกแล้วเกิดตาบอดทันที มีให้เห็นอยู่เสมอ บ่อยครั้งที่อันตรายของการฉีดสารเติมเต็มหรือฟิลเลอร์ ส่งผลกระทบต่อผู้ใช้บริการตามคลินิกสถานเสริมความงามต่าง ๆ ที่ไม่ได้มาตรฐาน เช่น ตามคลินิกเถื่อน หมอกระเป๋า หรือคลินิกเว็บไซต์ แนะนำซื้อขาย เพื่อนำไปฉีดเอง เป็นต้น จนเสี่ยงถึงขั้นตาบอด จมูกเน่า รูปใบหน้าที่เปลี่ยนผิดรูปในแบบต่าง ๆ กัน ซึ่งการใช้สารเติมเต็มหรือฟิลเลอร์ สำหรับการเสริมความงามหรือรักษาผิวพรรณ นั้น ใช้หลักการคือ ผิวหนัง ซึ่งจะมีส่วนประกอบหลักที่สำคัญ คือใยคอลลาเจนและสารไฮยาลูโรนิค ที่มีความสามารถในการอุ้มน้ำมากกว่าตัวเองร้อยเท่า มีหน้าที่สำคัญเป็นองค์ประกอบที่ให้ความแข็งแรงและความยืดหยุ่นแก่ผิวหนัง ทำให้ผิวพรรณมีรูปทรงเต่งตึง เมื่อเวลาผ่านไปเข้าสู่วัยชราพบว่า ใยคอลลาเจนและสารอุ้มน้ำจะลดน้อยลง มีผลทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงผิวหนัง จะมีลักษณะบางลง เกิดริ้วรอยเหี่ยวย่นเพื่อแก้ไขภาวะดังกล่าว จึงมีความพยายามหาทางแก้ไขโดยการฉีดสารจากภายนอกเข้าไปในผิวหนังเพื่อทดแทนหรือที่เรียกกันทั่วไปว่าฟิลเลอร์นั่นเอง

ถึงแม้ว่า “ฟิลเลอร์” จะเป็นสารที่มีความมหัศจรรย์ก็จริง แต่ก็จะต้องอยู่ภายใต้ความดูแลของแพทย์ที่มีความชำนาญและมีประสบการณ์จริง ๆ อย่าเอาชีวิตไปเสี่ยงกับหมอเถื่อน หมอกระเป๋า หรือแม้แต่ซื้อสารเหล่านี้มาฉีดเองจากในอินเทอร์เน็ตหรือโซเชียลมีเดียเพราะเห็นว่ามีราคาถูก ที่ผ่านมาสมาคมแพทย์ผิวหนังฯได้แนะนำเทคนิคการฉีดสารเติมเต็มให้ปลอดภัย และมีการจัดอบรมแพทย์ผิวหนังอย่างต่อเนื่อง พร้อมทั้งได้จัดทำคู่มือเวลาเกิดผลข้างเคียงฉีดเข้าเส้นเลือดที่ทำให้ตาบอด หรือเนื้อตายบริเวณผิวหนังจุดต่าง ๆ และเพื่อเป็นการประชาสัมพันธ์ให้แพทย์ได้ทราบ และแก้ไขได้อย่างถูกต้องและทันท่วงที ซึ่งหากประชาชนท่านใดหรือผู้ที่ได้รับความเดือดร้อนจากการฉีดฟิลเลอร์ สามารถเข้ามาฝากคำถามเกี่ยวกับปัญหาทางผิวหนัง ในระบบอีเมล สามารถส่งคำถามมาได้ที่อีเมล question@dst.or.th หรือเข้ามาที่เฟซบุ๊ก : ครบเครื่องเรื่องผิวหนัง ของสมาคมแพทย์ผิวหนังแห่งประเทศไทย จะให้บริการตอบคำถามแก่ประชาชนทุกท่านโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญจากสมาคมแพทย์ผิวหนังฯ หรือสามารถเข้ามาศึกษาได้ที่เว็บไซต์ www.dst.or.th

ด้าน พญ.มาริษา พงษ์พฤฒิพันธ์ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญสมาคมแพทย์ผิวหนังแห่งประเทศไทย กล่าวว่า ในปัจจุบันประชาชนนิยมที่จะฉีดฟิลเลอร์หรือสารเติมเต็มเพิ่มมากขึ้นโดยเฉพาะในกลุ่มวัยรุ่น นักศึกษาวัยเรียน ผู้หญิงวัยทำงานหรือในกลุ่มสาวประเภทสองก็มีจำนวนมากเช่นกัน โดยสารที่ใช้กันอยู่เป็นประจำเรียกว่า “สารไฮยาลูโรนิคแอซิด” ซึ่งมีอยู่หลายชนิดแบ่งออกเป็นหลายรูปแบบ ได้แก่ 1. แบบชั่วคราว (Temporary Filler) มีอายุใช้งานประมาณ 4 - 6 เดือน แต่มีความปลอดภัยสูง สลายตัวได้เองตามธรรมชาติ 2. แบบกึ่งถาวร (Semi Permanent Filler) มีอายุใช้งานประมาณ 2 ปี มีความปลอดภัยปานกลาง และ 3.แบบถาวร (Permanent Filler) เช่น ซิลิโคนหรือพาราฟินหลังฉีดแล้วจะอยู่ในผิวตลอดไปไม่สลายตามธรรมชาติ มักพบผลข้างเคียงระยะยาว ทั้งนี้ “ไฮยาลูโรนิคแอซิด” โดยปกติจะมีอยู่ในผิวหนังของคนเราอยู่แล้ว แต่สิ่งที่นำมาฉีดเป็นการสังเคราะห์ขึ้นมา เมื่อฉีดเข้าไปแล้วก็หวังว่าจะไปเติมเต็มร่องรอยต่าง ๆ ซึ่งแต่เดิมคิดว่าสารตัวนี้ปลอดภัย เพราะสามารถละลายหรือสลายไปได้เอง แต่ปัญหาก็คือความเสี่ยง เมื่อฉีดเข้าไปแล้ว ผลข้างเคียงที่เจอบ่อย ๆ คือ อาการแดงหลังจากการฉีด แล้วก็มีอาการบวมช้ำ เนื่องจากเวลาฉีดจะใช้เข็มจิ้มลงไปบริเวณผิวหนัง ก็อาจจะไปโดนบริเวณเส้นเลือดแดงบ้าง ทำให้เกิดการช้ำบริเวณนั้นได้ แต่ผลข้างเคียงในลักษณะนี้จะไม่น่ากลัว เนื่องจากจะหายไปเองได้ ภายในเวลา 2 สัปดาห์ แต่มีผลข้างเคียงที่พบได้บ่อยและเป็นปัญหา คือ การฉีดฟิลเลอร์แล้วเป็นก้อน ๆ ซึ่งอาจเกิดจากการฉีดฟิลเลอร์ผิดชนิด หรือเลือกเอาฟิลเลอร์ที่ไม่เหมาะสมมาฉีดในตำแหน่งที่ไม่เหมาะสม หรือบางที่เกิดการอักเสบติดเชื้อตามมาตรงบริเวณที่ฉีด ซึ่งบางทีเชื้อซ่อนอยู่ในฟิลเลอร์ ทำให้ร่างกายกำจัดได้ยาก ก็จะกลายเป็นแผลที่มีหนองอยู่ข้างในตลอดเวลา

การฉีดฟิลเลอร์นั้น มีข้อควรระวังอยู่ 3 ปัจจัย คือ 1.ตัวผู้ทำการฉีดต้องมีความรู้ ความชำนาญสูง และต้องเป็นแพทย์เท่านั้น ถึงแม้ผู้ที่ได้รับการฝึกอบรมและมีประสบการณ์สูงสุดก็อาจเกิดผลข้างเคียงได้ 2.สารที่ใช้แม้ว่าเป็นสารที่ผ่านการรับรองจากองค์การอาหารและยาหรืออย. แล้ว ก็สามารถเกิดผลข้างเคียงได้ แม้แต่การดูดไขมันของตัวเองมาฉีดก็เกิดอันตรายได้เช่นกัน 3. ตัวผู้รับการฉีด แต่ละคนมีกายวิภาคที่ต่างกัน ตำแหน่งของเส้นเลือดเส้นประสาทอาจมีความแตกต่างจากคนอื่นได้ โดยเฉพาะผู้ที่เคยได้รับการผ่าตัด การฉีด การร้อยไหม จะมีพังผืดทำให้เกิดอันตรายง่ายขึ้นอีก

รศ. (พิเศษ) พญ.รัชต์ธร ปัญจประทีป แพทย์ผู้เชี่ยวชาญสมาคมแพทย์ผิวหนังแห่งประเทศไทย กล่าวว่า การใช้สารเติมเต็มหรือฟิลเลอร์ สำหรับรักษาปัญหาผิวพรรณนั้น ใช้หลักการคือผิวหนัง ซึ่งจะมีส่วนประกอบหลักที่สำคัญ คือ ใยคอลลาเจนและสารไฮยาลูโรนิค ที่มีความสามารถในการอุ้มน้ำมากกว่าตัวเองหลายร้อยหรือเป็นพันเท่า มีหน้าที่สำคัญเป็นองค์ประกอบที่ให้ความแข็งแรงและความยืดหยุ่นแก่ผิวหนัง ทำให้ผิวพรรณมีรูปทรงเต่งตึง แต่เมื่อเวลาผ่านไปเข้าสู่วัยชรา จะพบว่าใยคอลลาเจนและสารอุ้มน้ำจะค่อย ๆ มีปริมาณลดน้อยลง มีผลทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงผิวหนังจะมีลักษณะบางลง เกิดริ้วรอยเหี่ยวย่น เพื่อแก้ไขภาวะดังกล่าว จึงมีความพยายามหาทางแก้ไขโดยการฉีดสารจากภายนอกเข้าไปในผิวหนัง เพื่อทดแทนหรือที่เรียกกันว่าสารเติมเต็มหรือฟิลเลอร์ โดยในทางการรักษาโดยแพทย์ เราสามารถใช้ฟิลเลอร์ ในการรักษาปัญหาผิวพรรณได้ โดยการแก้ปัญหาริ้วรอย ของผิวอันเนื่องมาจากวัย เช่น ริ้วรอยบริเวณหน้าผาก หางตา และร่องแก้ม ซึ่งสามารถแก้ไขได้โดยการฉีดฟิลเลอร์ ซึ่งเติมเต็มใยคอลลาเจนที่หายไป ทำให้ริ้วรอยบริเวณดังกล่าวตื้นขึ้น สภาพผิวดูดีขึ้น การแก้ไขปัญหาแผลเป็นชนิดผิวบุ๋ม เช่น การเกิดแผลบุ๋มจากสิวอักเสบ เป็นต้น กรณีดังกล่าวนี้สามารถใช้ฟิลเลอร์ เติมเต็มทำให้แผลบุ๋มดีขึ้น อย่างไรก็ตามต้องเลือกชนิดแผลผิวบุ๋มที่เหมาะสมต่อการรักษา โดยแผลนั้นต้องไม่มีพังผืดในบริเวณใต้แผลบุ๋ม มิฉะนั้นผลการรักษาจะไม่ดีเท่าที่ควรและการใช้ฟิลเลอร์ฉีดเพื่อเสริมเนื้อเยื่อผิวหนังให้มีลักษณะนูนเต็มขึ้นกว่าเดิม เช่น เสริมจมูก เสริมคาง ริมฝีปาก หรือฉีดเพื่อทำให้รูปทรงของหน้าดูอวบอิ่มกว่าเดิม

สำหรับผลข้างเคียง ที่ทำให้ตาบอดหรือแขนขาอ่อนแรง เกิดจากการที่ฉีดสารเข้าไปในเส้นเลือดที่ต่อเนื่องไปเลี้ยงลูกตา อาจพลาดไปโดนเส้นเลือดที่หล่อเลี้ยงบริเวณดวงตา หรือ แม้แต่เส้นเลือดสมอง ทำให้เกิดอาการเส้นเลือดอุดตันจนตาบอดถาวรได้ เนื่องจากดวงตาสามารถทนภาวะขาดเลือดได้แค่ 90 นาที เท่านั้น ต่างจากผิวหนังที่ทนได้ 6 ชั่วโมง ซึ่งลักษณะดังกล่าวเกิดจากกระบวนการฉีดที่มีการรั่วไหลของฟิลเลอร์เข้าไปอุดตันหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงประสาทตาทำให้โอกาสที่จะตาบอดถาวรได้

ดังนั้นสมาคมแพทย์ผิวหนังแห่งประเทศไทยขอความร่วมมือกับแพทย์และผู้ที่อยากเสริมจมูก หรือเสริมความงามบริเวณอื่น ๆ ของร่างกาย ควรทำด้วยวิธีอื่นที่ปลอดภัย และเหมาะสม ทั้งนี้ อันตรายที่เกิดขึ้นสามารถเกิดจาก 3 ปัจจัย คือ 1. ตัวผู้ทำการฉีดต้องมีความรู้ ความชำนาญสูง และต้องเป็นแพทย์เท่านั้น ถึงแม้ผู้ที่ได้รับการฝึกอบรมและมีประสบการณ์สูงสุดก็อาจเกิดผลข้างเคียงได้ 2. สารที่ใช้ ถึงแม้ว่าเป็นสารที่ผ่านการรับรองจากอย. ก็สามารถเกิดผลข้างเคียงได้ แม้แต่การดูดไขมันของตัวเองมาฉีดก็เกิดอันตรายได้เช่นกัน 3. ตัวผู้รับการฉีดแต่ละคนมีกายวิภาคที่ต่างกัน ตำแหน่งของเส้นเลือดเส้นประสาทอาจมีความแตกต่างจากคนอื่นได้ โดยเฉพาะที่ได้รับการผ่าตัด การฉีด การร้อยไหม จะมีพังผืดทำให้เกิดอันตรายง่ายขึ้นอีก

พญ.มาริษา พงษ์พฤฒิพันธ์ และ รศ. (พิเศษ) พญ.รัชต์ธร ปัญจประทีป