ธรรมศาสตร์ เปิดตัว 'I Walk' นวัตกรรมฟื้นฟูผู้ป่วยอัมพาตครึ่งซีก

คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (มธ.) เปิดตัว "นวัตกรรมช่วยฝึกเดินสำหรับผู้ป่วยอัมพาตครึ่งซีก" (I Walk) นวัตกรรมที่ช่วยให้ผู้ป่วยสามารถกลับมาเดินได้อย่างปกติอีกครั้งเพียงฝึกเดินแบบก้าวขึ้นบันไดอย่างต่อเนื่องและสม่ำเสมอ โดยเฉลี่ย 30 นาทีต่อวัน เพื่อกระตุ้นการทำงานของระบบประสาทและกล้ามเนื้อขาให้ฟื้นตัวได้เร็วยิ่งขึ้น ขยายโอกาสให้กับผู้ป่วยอัมพาตครึ่งซีกได้เข้าถึงการทำกายภาพบำบัดมากยิ่งขึ้น ลดพึ่งพาเทคโนโลยีฟื้นฟูรักษาจากต่างประเทศได้ถึง 10 เท่า ล่าสุด ได้รับการสนับสนุนจากภาครัฐในการพัฒนาและผลิตจริงจำนวน 10 เครื่อง เพื่อบริจาคแก่สถานพยาบาลและศูนย์บริการสาธารณะสุขชุมชนอันเป็นการขยายโอกาสในการเข้าถึงการฟื้นฟูรักษาของผู้ป่วยในพื้นที่ห่างไกล

ผศ.บรรยงค์ รุ่งเรืองด้วยบุญ

ผศ.บรรยงค์ รุ่งเรืองด้วยบุญ ภาควิชาวิศวกรรมเครื่องกล คณะวิศวกรรมศาสตร์ มธ. กล่าวว่า ปัจจุบันผู้ป่วยอัมพาตครึ่งซีกมีจำนวนสูงกว่า 500,000 คน ทั่วประเทศไทย ซึ่งล้วนต้องอาศัยการทำกายภาพบำบัดในการฟื้นฟูสมรรถภาพทางกายเพื่อให้สามารถกลับมาดำเนินชีวิตได้อย่างเป็นปกติ แต่การทำกายภาพบำบัดทุกวันนี้มีค่าใช้จ่ายสูง อันเนื่องมาจากต้นทุนในการนำเข้าเทคโนโลยีกายภาพจากต่างประเทศ ประกอบกับจำนวนนักกายภาพบำบัดในปัจจุบันที่มีเพียง 2,830 คน จากสถานพยาบาลเพียง 1,471 แห่ง ซึ่งไม่เพียงพอต่อความต้องการรักษาพยาบาลของ ผู้ป่วยโรคดังกล่าวในเชิงปริมาณ

คณะวิศวกรรมศาสตร์ มธ.จึงได้คิดค้น "นวัตกรรมช่วยฝึกเดินสำหรับผู้ป่วยอัมพาตครึ่งซีก" (I-Walk) ขึ้นเพื่อเป็นการขยายโอกาสให้กับผู้ป่วยอัมพาตครึ่งซีกในพื้นที่ชุมชนห่างไกลได้เข้าถึงการทำกายภาพบำบัดมากยิ่งขึ้น ตลอดจนเป็นการลดการพึ่งพาเทคโนโลยีฟื้นฟูรักษาจากต่างประเทศผ่านการบูรณาการองค์ความรู้ด้านวิศวกรรมศาสตร์และสหเวชศาสตร์เข้าด้วยกัน

ผศ.บรรยงค์ กล่าวต่อว่า นวัตกรรม "I Walk" เป็นการทำงานร่วมกันระหว่าง 2 อุปกรณ์ คือ

"อุปกรณ์ช่วยจัดท่าทางการเดินของขา" อุปกรณ์เสริมกำลังที่ช่วยให้ผู้ป่วยสามารถฝึกเดินแบบก้าวขึ้นบันได หรือวิ่งได้โดยไม่รู้สึกเหนื่อยล้า พร้อมกับจัดท่วงท่าการเดินที่เหมาะสม

และ"อุปกรณ์ยกตัวผู้ป่วย"อุปกรณ์พยุงน้ำหนักผู้ป่วยเพื่อป้องกันการล้มหรือเข่าทรุดระหว่างการทำกายภาพบำบัด โดยการทำงานของนวัตกรรมดังกล่าวเริ่มจากการให้ผู้ป่วยขึ้นไปยืนบนแท่นฝึกเดินพร้อมสวมสายรัดพยุงน้ำหนักและจับราวหัดเดินให้กระชับจากนั้น

ระบบจะฝึกผู้ป่วยให้ก้าวเดินอย่างช้าๆ คล้ายกับการก้าวขึ้นบันไดในลักษณะวงรี เนื่องจากผลการศึกษาวิจัยพบว่าการฝึกเดินแบบก้าวขึ้นบันได จะช่วยกระตุ้นการทำงานของกล้ามเนื้อขาได้ดีกว่าฝึกการเดินในแนวระนาบทั้งนี้ ผู้ป่วยควรฝึกเดินอย่างต่อเนื่องและสม่ำเสมอโดยเฉลี่ย 30 นาทีต่อวัน เพื่อกระตุ้นการทำงานของระบบประสาทและกล้ามเนื้อขาให้ฟื้นตัวได้เร็วยิ่งขึ้น

ทั้งนี้ นวัตกรรมดังกล่าวถูกออกแบบมาเพื่อให้ง่ายต่อการใช้งานดูแลรักษา ตลอดจนสามารถเคลื่อนย้ายได้อย่างสะดวก แต่ยังคงมีสมรรถนะในการช่วยฝึกเดินอย่างครบถ้วนสมบูรณ์ โดยมีราคาต้นทุนอยู่ที่ 200,000 บาท ซึ่งมีราคาถูกกว่าอุปกรณ์ที่นำเข้าจากต่างประเทศถึง 10 เท่าโดยที่ผ่านมาได้นำร่องทดลองใช้กับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง ในศูนย์บริการสาธารณสุขชุมชน จ.นครปฐม ที่มีอาการเรื้อรังมากกว่า 6 เดือนขึ้นไป จำนวน 15 คน เป็นเวลา 8 สัปดาห์ ซึ่งผลที่ได้จากการทดลองเบื้องต้น คือ ผู้ป่วยสามารถก้าวเดินได้เร็วและนานขึ้น รวมไปถึงสามารถก้าวขึ้นบันไดได้ด้วยขาทั้งสองข้าง โดยมีไม้ค้ำยันช่วยพยุงขณะเคลื่อนไหวเพียงเล็กน้อยโดยล่าสุด ได้รับการสนับสนุนจากภาครัฐในการพัฒนาและผลิตจริงจำนวน 10 เครื่อง เพื่อบริจาคแก่สถานพยาบาลและศูนย์บริการสาธารณสุขชุมชนอันเป็นการขยายโอกาสในการเข้าถึงการฟื้นฟูรักษาของผู้ป่วยในพื้นที่ห่างไกล

นวัตกรรม "I Walk" เป็นหนึ่งในผลงานของโครงการห้องปฏิบัติการออกแบบและพัฒนาต้นแบบทางวิศวกรรมอย่างสร้างสรรค์ (CED2) โดยความร่วมมือกันระหว่างคณะวิศวกรรมศาสตร์ และคณะสหเวชศาสตร์ภาควิชากายภาพบำบัด โดย อ.พัชรี คุณค้ำชู ซึ่งล่าสุด ได้รับโล่เกียรติยศ พร้อมประกาศนียบัตร ภายในงานประชุมวิชาการเรื่องวิศวกรรมการฟื้นฟูสมรรถภาพและเทคโนโลยีสิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับคนพิการ (i-CREATe 2015) ณ มหาวิทยาลัยนันยาง เทคโนโลยีสาธารณรัฐสิงคโปร์ เมื่อเร็วๆ นี้

ทั้งนี้ โรคอัมพาตครึ่งซีก (Hemiplegic) คือ ภาวะที่สมองขาดเลือด อันมีสาเหตุมาจากหลอดเลือดในสมองตีบตัน (Cerebral thrombosis) แตก (Cerebral hemorrhage) หรือพบลิ่มเลือดอุดตัน (Cerebral embolus) ส่งผลให้เนื้อสมองบางส่วนที่ทำหน้าที่ควบคุมการทำงานของร่างกายหยุดสั่งงาน และเกิดอาการอัมพาตของร่างกายในซีกตรงกันข้าม กล่าวคือ หากการตีบตันของหลอดเลือดเกิดขึ้นในสมองซีกซ้าย ก็จะมีอาการอัมพาตที่ซีกขวาโดยโรคดังกล่าวจะพบในกลุ่มผู้สูงอายุและวัยกลางคนเป็นส่วนใหญ่ ทั้งนี้ เพื่อเป็นการลดความเสี่ยงของการเกิดโรคดังกล่าว สามารถทำได้โดยบริโภคอาหารให้ถูกหลัก งดอาหารที่มีไขมันสูง ควบคุมน้ำหนัก เลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์ หมั่นตรวจเช็คสุขภาพเป็นประจำ ทั้งความดันโลหิตและไขมันในเลือด ฯลฯ

สำหรับสถานพยาบาล ศูนย์บริการสาธารณสุขชุมชน ตลอดจนประชาชนที่สนใจ นวัตกรรมฟื้นฟูผู้ป่วยอัมพาตครึ่งซีก (I Walk) สามารถสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ ภาควิชาวิศวกรรมเครื่องกล คณะวิศวกรรมศาสตร์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์รังสิต โทรศัพท์ 0-2564-3001 และ 0-2564-4493 หรือเว็บไซต์ http://me.engr.tu.ac.th