เปิดตัว อสม.วิทยาศาสตร์การแพทย์ชุมชน

กระทรวงสาธารณสุข เปิดตัว อสม.วิทยาศาสตร์การแพทย์ชุมชน ส่งเสริมให้อาสาสมัครในพื้นที่ร่วมเฝ้าระวังและตรวจสอบผลิตภัณฑ์ โดยใช้ชุดทดสอบอย่างง่ายของกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ พร้อมเป็นปากเสียงในชุมชนหากตรวจสอบว่าผลิตภัณฑ์ที่จำหน่ายในชุมชนมีสารปนเปื้อนอันตราย เพื่อความปลอดภัยต่อสุขภาพและสร้างเข้มแข็งของคนในชุมชน

นพ.ศิริวัฒน์ ทิพย์ธราดล ที่ปรึกษารัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข กล่าวภายหลังเป็นประธาน เปิดตัว โครงการ “หน้าต่างเตือนภัยสุขภาพและ อสม.วิทยาศาสตร์การแพทย์ชุมชน” ณ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเฉลิมพระเกียรติฯ นาม่วง อ.ประจักษ์ศิลปาคม จ.อุดรธานี ว่า จากเฝ้าระวังผลิตภัณฑ์สุขภาพทั้งอาหาร ยา เครื่องสำอางและสมุนไพร โดยกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข มาอย่างต่อเนื่อง ยังพบว่าปัญหาผลิตภัณฑ์สุขภาพที่เป็นอันตรายมีสารปนเปื้อน เช่น พบสารห้ามใช้ในเครื่องสำอาง สารบอแรกซ์ในอาหาร สเตียรอยด์ในยาแผนโบราณ เป็นต้น ส่งผลให้รัฐบาลต้องเสียค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลจำนวนมาก โดยเฉพาะปัญหาสเตียรอยด์ซึ่งในปี 2550 รัฐบาลต้องเสียค่าใช้จ่ายมากกว่า 1,900 ล้านบาทในการรักษาพยาบาลคนที่ป่วยจากสเตียรอยด์ กระทรวงสาธารณสุขได้ตระหนักถึงปัญหาดังกล่าวและเพื่อเป็นการดำเนินการเชิงรุกโดยให้ชุมชนมีความเข้มแข็งสามารถเฝ้าระวังและตรวจสอบผลิตภัณฑ์สุขภาพที่ไม่ปลอดภัยได้ด้วยตนเองกระทรวงสาธารณสุขจึงได้มอบหมายให้กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ซึ่งมีหน้าที่ในการพัฒนาและวิจัยจนได้ชุดทดสอบเบื้องต้นที่สามารถทดสอบผลิตภัณฑ์สุขภาพในพื้นที่ชุมชนได้ พร้อมทั้งส่งเสริมและถ่ายทอดองค์ความรู้ให้ชุมชนมีการเฝ้าระวังและตรวจสอบผลิตภัณฑ์สุขภาพได้ด้วยตนเอง ทำให้ชุมชนมีความเข้มแข็งด้านสุขภาพตามนโยบายของรัฐบาลในการลดความเหลื่อมล้ำของสังคมและการสร้างโอกาสการเข้าถึงบริการภาครัฐ

นพ.ศิริวัฒน์ กล่าวต่ออีกว่า โครงการ อสม.วิทยาศาสตร์การแพทย์ชุมชน เป็นความร่วมมือกันระหว่าง กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น รพ.สต.และภาคีในสังคม โดยให้มีศูนย์เฝ้าระวังและแจ้งเตือนภัยสุขภาพ ซึ่งจัดตั้งในชุมชน กำกับดูแลโดย รพ.สต. และควบคุมคุณภาพโดย ศูนย์วิทยาศาสตร์กรแพทย์จะช่วยแก้ปัญหาได้อีกทางหนึ่ง ทั้งนี้กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์จะนำองค์ความรู้การใช้ชุดทดสอบเฝ้าระวังผลิตภัณฑ์สุขภาพไปถ่ายทอดในชุมชนให้กับ อสม.โดยมีเป้าหมายในปี 2558 จำนวน 3,000 คน/ชุมชน และปี 2559 จำนวน 7,000 คน/ชุมชน รวมทั้งสิ้น 10,000 คนทั่วประเทศ ซึ่งคาดว่าจะสามารถลดค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลของชุมชนที่มีสาเหตุจากผลิตภัณฑ์ที่มีสารอันตรายไม่น้อยกว่า 2,000 ล้านบาท โดย อสม.วิทยาศาสตร์การแพทย์ชุมชนจะมีความแตกต่างจาก อสม.ทั่วไป คือ เป็นหูเป็นตาให้กับชุมชน โดยจะมีแผนการตรวจสอบเฝ้าระวังผลิตภัณฑ์สุขภาพ และเป็นมือเป็นแขนให้กับชุมชนในการตรวจสอบผลิตภัณฑ์สุขภาพ หากพบว่ามีการปนเปื้อนสารอันตรายสามารถส่งผลให้กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ตรวจยืนยันอีกครั้ง และเมื่อผลการตรวจยืนยันว่ามีสารปนเปื้อนจะแจ้งข้อมูลให้กับสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดและชุมชนทราบ เพื่อให้ อสม.วิทยาศาสตร์การแพทย์ชุมชนเป็นปากเสียงให้ชุมชนในการเฝ้าระวังการจำหน่ายผลิตภัณฑ์สุขภาพที่ไม่ปลอดภัย ซึ่งที่ผ่านมาได้มีการอบรม อสม.วิทยาศาสตร์การแพทย์ชุมชนแล้วในพื้นที่เขตบริการสุขภาพที่ 8 จำนวน 20 ชุมชนซึ่งผ่านการประเมินตามหลักสูตรโดยมีทีมครูพี่เลี้ยงในพื้นที่จำนวน 17 คน อสม.วิทยาศาสตร์การแพทย์ชุมชน81 คนโดยมี สถานีอนามัยเฉลิมพระเกียรติ 60 พรรษา นวมินทราชินี บ้านนาม่วง อ.ประจักษ์ศิลปาคม จ.อุดรธานีเป็นโรงเรียนนักวิทยาศาสตร์การแพทย์ชุมชน ที่สามารถเฝ้าระวังและตรวจสอบผลิตภัณฑ์สุขภาพที่จำหน่ายในชุมชนได้เป็นอย่างดี พร้อมเกลี้ยกล่อมคนขายผลิตภัณฑ์ที่ปนเปื้อนสเตียรอยด์จนกลับใจเลิกขายผลิตภัณฑ์ดังกล่าว ทำให้ชุมชนมีความเข้มแข็งด้านสุขภาพมากยิ่งขึ้น

นพ.อภิชัย มงคล อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กล่าวเพิ่มเติมว่า กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์คิดค้นชุดทดสอบเบื้องต้นที่สามารถทดสอบผลิตภัณฑ์สุขภาพในชุมชนได้ ซึ่งปัจจุบันมีทั้งหมด 19 ชุด เป็นชุดทดสอบด้านคุณภาพและควาปมลอดภัยอาหาร 11 ชุด ด้านเครื่องสำอาง 2 ชุด และด้านยา 6 ชุด ซึ่งได้มีการถ่ายทอดองค์ความรู้ให้ อสม.วิทยาศาสตร์การแพทย์ชุมชน พร้อมกับนำข้อมูลผลการตรวจผลิตภัณฑ์สุขภาพที่ อสม.วิทยาศาสตร์การแพทย์ส่งมาตรวจยืนยัน หากพบว่าไม่ปลอดภัยจะนำข้อมูลการตรวจวิเคราะห์ดังกล่าวแจ้งให้กับชุมชนทราบและนำไปเผยแพร่ลงในแอพพลิเคชั่นหน้าต่างเตือนภัยสุขภาพโดยภายในแอพพลิเคชั่นดังกล่าวจะแสดงทั้งรูปภาพผลิตภัณฑ์ ฉลาก สารพิษที่พบ แหล่งที่มา ซึ่งประชาชนสามารถตรวจสอบผลิตภัณฑ์สุขภาพที่ไม่ปลอดภัยได้ โดยสามารถดาวน์โหลดในมือถือสมาร์ทโฟนหรือแทปเล็ตในระบบแอนดรอยด์(Android) โดยเข้าไปที่ เพลย์สโตร์ค้นหาคำว่า แจ้งเตือนภัย หรือtumdeeแล้วเลือกคำ Tumdee drug alert และติดตั้งหน้าจอก็จะปรากฏไอคอนแจ้งเตือนภัยสุขภาพ หากคลิกไปที่ไอคอนเตือนภัยสุขภาพก็จะแสดงรายการผลิตภัณฑ์สุขภาพทั้งอาหาร ยา และเครื่องสำอางที่พบสารอันตรายขณะนี้มีข้อมูลแล้วกว่า 200 รายการ และกำลังพัฒนาให้สามารถดาวน์โหลดในระบบ iOS ได้ด้วย