เปิดตัว “น้องตั้งใจ” ตัวช่วยเลิกเหล้า ลดวันดื่ม-ลดความเสี่ยงโรค

“น้องตั้งใจ” ตัวช่วยเลิกเหล้า

สสส. จับมือ 1413 สายด่วนเลิกเหล้า เปิดตัว “น้องตั้งใจ” แชทบอทเพื่อนสนิทตัวช่วยเลิกเหล้า หลังทดลองใช้แล้วได้ผลดี ลดวันดื่ม มั่นใจช่วยกระตุ้นจำนวนคนเข้ารับการบำบัดในสถานพยาบาลได้

เมื่อวันที่ 15 มิ.ย. 2566 ที่โรงแรมแมนดาริน สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ร่วมกับศูนย์ปรึกษาเพื่อการเลิกสุราและการเสพติด (1413 สายด่วนเลิกเหล้า) และเครือข่าย จัดเวทีเสวนา “อีกก้าวของบริการช่วยเลิกเหล้า” พร้อมเปิดตัว “น้องตั้งใจ” นวัตกรรมแชทบอทช่วยเหลือเลิกเหล้า โดย น.ส.รุ่งอรุณ ลิ้มฬหะภัณ ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนการควบคุมปัจจัยเสี่ยงหลัก สสส. กล่าวว่า ข้อมูลจากสำนักงานสถิติแห่งชาติ ปี 2564 พบประชากรไทยอายุ 15 ปีขึ้นไปจำนวน 57 ล้านคน เป็นคนเคยดื่มหนักในรอบ 12 เดือนที่ผ่านมา 5.73 ล้านคน คิดเป็น 10.05% ในจำนวนนี้ดื่มหนักเป็นประจำถึง 1.37 ล้านคน คิดเป็น 2.40% และดื่มหนักเป็นครั้งคราว 4.36 ล้านคน คิดเป็น 7.65 % แต่แนวโน้มถือว่าลดลงตามลำดับจาก 13.95% ในปี 2557 เหลือ 11.9% ในปี 2560 และเหลือ 10.05% ในปี 2564 สะท้อนว่าพฤติกรรมการดื่มอย่างหนักของคนไทยมีแนวโน้มดีขึ้น จากรายงานผ่านระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข เมื่อวันที่ 12 มิ.ย. 2566 พบตั้งแต่ต้นปีผู้มีปัญหาการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เข้ารับการบำบัดในสถานพยาบาลอยู่ที่ 857,582 คน คิดเป็น 65.2% ของผู้ที่ดื่มสุราที่ควรได้รับการบำบัด ซึ่งเพิ่มขึ้นจากปี 2565 ซึ่งอยู่ที่ 63.71%

"แม้จะมีผู้เข้ารับการบำบัดเพิ่มมากขึ้น แต่ยังพบข้อจำกัดในการเข้าถึงการรับบริการ เช่น ผู้ดื่มขาดความตระหนัก ไม่กล้าขอเข้ารับบริการเพื่อรับคำปรึกษา ไม่ทราบแหล่งที่จะขอรับความช่วยเหลือเมื่อประสบปัญหา ถือเป็นความท้าทาย สสส. และภาคีเครือข่าย จึงเร่งพัฒนาการให้บริการเชิงรุกในการส่งเสริมให้ประชาชน ลด ละ เลิก วิธีการหยุดดื่มสุราอย่างถูกต้อง ปลอดภัย และการเตรียมความพร้อมของระบบบริการเพื่อรองรับการให้บริการส่งต่อกับสถานพยาบาล" น.ส.รุ่งอรุณ กล่าวและว่า การดื่มแอลกอฮอล์มีผลต่อสุขภาพ เช่น ผู้ที่ดื่มแอลกอฮอล์ มีโอกาสติดโควิดง่ายกว่า เพราะความแข็งแรงของร่างกายคนเราไม่เท่ากัน อีกทั้งยังทำให้เกิดปัญหาขณะขับรถ เสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุได้

รศ.พญ.รัศมน กัลยาศิริ ผู้อำนวยการศูนย์ปรึกษาเพื่อการเลิกสุราและการเสพติด (1413 สายด่วนเลิกเหล้า) ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กล่าวว่า ข้อมูลการให้บริการ 1413 สายด่วนเลิกเหล้า ให้คำปรึกษาทางโทรศัพท์แบบครบวงจร รวมถึงช่องทางสื่อสังคมออนไลน์ ตั้งแต่ปี 2564-2565 มีผู้โทรเข้ามาขอรับคำปรึกษามากถึง 26,176 สาย โดยเฉพาะช่วงเข้าพรรษา ตั้งแต่เดือน ก.ค.-ก.ย. ของทุกปี จะมีคนโทรเข้ามาขอรับบริการปรึกษาเพื่อเลิกเหล้ามากขึ้น ดังนั้น เพื่อขยายการให้บริการได้อย่างทั่วถึง จึงพัฒนา “น้องตั้งใจ นวัตกรรมแชทบอทช่วยเหลือเลิกเหล้า” ผ่านแอปพลิเคชันไลน์ ผู้ที่สนใจสามารถลงทะเบียน เพื่อดูประวัติส่วนตัว และบันทึกการดื่มย้อนหลัง ตลอดจนประเมินระดับความเสี่ยง และวิธีการเลิกเหล้า ซึ่งเป็นอีกหนึ่งช่องทางช่วยเหลือผู้มีปัญหาจากการดื่มสุราทางออนไลน์ สอดคล้องกับพฤติกรรมการสื่อสารในยุคปัจจุบันที่สามารถเข้าถึงได้ง่าย และเข้าสู่กระบวนการบำบัดรักษาอย่างเหมาะสมต่อไป

"การให้คำปรึกษาเรื่องเลิกเหล้าและสุขภาพจิต จะมีการให้ข้อมูล มีการบำบัดที่เหมาะสม โดยมีนักจิตวิทยาช่วยคัดกรอง ประเมินระดับการติดสุราจากแบบทดสอบที่ได้มาตรฐาน โดยมีวิธีดูแลที่แตกต่างกัน โดยเฉพาะผู้ที่ดื่มหนักทุกวันจะมีผลต่อสุขภาพร่างกาย หากพบว่าอยู่ในระดับอันตรายจะแนะนำสถานพยาบาล พร้อมเทคนิกในการลดเหล้า และติดตามผลผู้ที่อยากจะเลิกเหล้า การมีเทคโนโลยีใหม่เข้ามาจะช่วยเหลือระบบเดิม คนที่ไม่พร้อมจะพูดคุยผ่านโทรศัพท์ก็ใช้ได้ หรือใส่เบอร์โทรไว้ เพื่อให้ติดต่อกลับ" รศ.พญ.รัศมน กล่าว

ผศ.ดร.นพ.วรภัทร รัตอาภา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวว่า การบำบัดรักษาผู้มีปัญหาการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในแต่ละประเทศมีหลักการคล้ายกันคือ การช่วยเหลือให้ผู้ที่ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เกิดการลด ละ เลิก แต่แตกต่างกันตามบริบทและทรัพยากรที่สามารถจัดสรรได้ในแต่ละประเทศ แต่ปัจจุบันในหลายการศึกษาได้นำเทคโนโลยีมาช่วยในการบำบัดรักษาผู้มีปัญหาจากการดื่มแอลกอฮอล์เพิ่มมากขึ้น เช่น ฮอตไลน์ให้คำแนะนำปรึกษา สื่ออิเล็กทรอนิกส์ แอปพลิเคชัน อุปกรณ์ติดตามตัวเพื่อตรวจวัดการเปลี่ยนแปลงของสัญญาณชีพหรือสรีรวิทยาของร่างกาย เพื่อช่วยเตือนหรือติดตามเมื่อเกิดภาวะต่าง ๆ เช่น อาการเมา อาการถอน เป็นต้น พบว่ามีส่วนช่วยให้ผู้ที่มีแรงจูงใจประสบความสำเร็จในการลด ละ เลิกเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ได้ และใช้เทคโนโลยีเป็น 3 ทางเลือกในการเลิกดื่มเพิ่มขึ้น

สำหรับข้อดีของการใช้เทคโนโลยีมาช่วยในการบำบัดรักษา เช่น 

• เหมาะกับการรักษาแบบผู้ป่วยนอกได้
• ช่วยติดตามการรักษา โดยเฉพาะพื้นที่ที่มีทรัพยากรจำกัด
• ข้อมูลที่สื่อสาร สามารถปรับให้เหมาะสมกับแต่ละบุคคลได้
• ช่วยเพิ่มการเข้าถึงการบำบัดรักษาในพื้นที่ห่างไกล
• เป็นทางเลือกในการบำบัดรักษาในผู้ที่ไม่ต้องการเดินทางมารับการรักษา

ด้านพ.ท.นพ.ณัฐพล โชคไมตรี ภาควิชาจิตเวชและประสาทวิทยา วิทยาลัยแพทยศาสตร์พระมงกุฏเกล้า กล่าวว่า แชทบอทน้องตั้งใจ พัฒนาขึ้นด้วยความตั้งใจที่อยากให้ประชาชนคนไทยได้มีเทคโนโลยีดิจิตอลเพื่อการบำบัดปัญหาการเสพติด โดยมีการสำรวจความต้องการและความคาดหวังของกลุ่มเป้าหมายที่คาดว่าจะเป็นผู้ใช้งานกับผู้ให้บริการจาก 1413 สายด่วนเลิกเหล้า โดยจะให้แชทบอทน้องตั้งใจเป็นเหมือนเพื่อนคนหนึ่งที่ใกล้ชิดผู้ดื่ม คอยติดตามและให้คำแนะนำเพื่อลดความเสี่ยงจากการดื่มแอลกอฮอล์ ภายใต้การดูแลจากเจ้าหน้าที่ให้คำปรึกษาจาก 1413 สายด่วนเลิกเหล้า ซึ่งจากการทดลองใช้แชทบอทจากกลุ่มตัวอย่าง พบจำนวนวันดื่มของผู้ใช้บริการปรึกษาเลิกเหล้าผ่านแชทบอทมีแนวโน้มลดลงมากกว่ากลุ่มที่ไม่ได้ใช้ และระดับความรุนแรงของความเสี่ยงในการดื่มก็ลดลง

อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง : เปิด 7 ข้อบ่งชี้ ภาวะติดเหล้า แนะมีอาการลงแดง โทรปรึกษา 1413 สายด่วนเลิกเหล้า

*สามารถกดติดตาม และแชร์ข่าวสำนักข่าว Hfocus ที่ https://www.facebook.com/Hfocus.org